+0 به‌ین
فارسی حساب
دوکتور جئری
فارس دیلی قورومونون باشقان یاردیمچیسی اوستاد فرهیخته
امکلی اولدوقدان سونرا ایکی ایلدیر محله‌میزده زینجیر کوروش باققال دوکانی آچیب. کئچن
گون یولداش‌لارلا گزه-گزه اونون ماغازاسی‌نین
قارشیسیندان گئچرکن بیزی ایچری‌یه چاغیریب هره‌میزه بیر میوه سویو ایکرام ائتدیکدن
سونرا اوزونو اوستاد دفتری‌یه توتوب دئدی:
- بئله اولماز کی یولداش! بئش آیدیر نیسیه ارزاق آپاریب هله حسابینی اؤده‌مه‌میسن!
یانیمیزدا بورجونون اوستو آچیلدیغیندان اوستاد
دفتری بیرآز قیزاریب-بوزاردی:
- بورجومو دوستلاریمین یانیندا دیله گتیردیگین
یاخشی دئییلدیر ها اوستاد!! نه ایسه، بورجوم نئچه‌دیر دئ وئریم. آنجاق دئ گؤروم
حسابینی فارسی چؤرودوم یوخسا تورکو؟
اوستاد فرهیخته‌نین دوداغی‌نین بوجاغینا اوفاجیق بیر گولوش قاچدی:
- دوزونو ایسته‌سز من تورکونو یاخشی بیلمیرم، فارسی
حسابلاساز یاخشی اولار.
اوستاد دفتری باشینی بیرآزجیق اگیب «اولسون!
فارسی حسابلاریق»-دئیه سایماغا باشلادی:
- اوستاد! بئش کیلو قند آپارمیشام کیلوسو اوتوز
بئش مین تومندن ائله‌یر یوز یئتمیش بئش مین تومن؛ ائله‌دیر؟
اوستاد فرهیخته نیسیه دفترینی قاباغینا آچاراق
باشی و دیلی ایله تصدیقله‌دی:
- ائله‌دیر.
- بیر چللک یاغ آپارمیشام ائله‌یر دؤرد یوز مین
تومن؛ ائله‌دیر؟
- ائله‌دیر.
- بیر پاکت چای آپارمیشام ائله‌یر یوز اللی مین
تومن؛ ائله‌دیر؟
- ائله‌دیر.
- بیر تای هیند دویوسو آپارمیشام ائله‌یر آلتی‌یوز
مین تومن؛ ائله‌دیر؟
- ائله‌دیر.
- اوچ کیلو دا نوخود آپارمیشام کیلوسو یئتمیش
مین تومندن ائله‌یر ایکی‌یوز اون مین تومن؛ ائله‌دیر؟
- ائله‌دیر.
- ایندی بونلاری بیر یئره ییغساق نئچه ائله‌ر؟
اوستاد فرهیخته چؤرتکه‌نین گؤتوروب شاققاشاق
چئویردیکدن سونرا دئدی:
- ائله‌یر بیر میلیون بئش یوز اوتوز بئش مین
تومن.
اوستاد دفتری فیلسوفجاسینا باشینی ترپتیب دئدی:
- ایندی سن او دخیلدن دؤرد یوز آلتمیش بئش مین
تومن منه وئر حسابیمیز سرراست ایکی میلیون تومن ائله‌ییب بیز پاک اولاق!
بو حسابدان اوستاد فرهیخته کیمی بیز ده بتر چاشیردیق. اوستاد فرهیخته قیزغین- قیزغین
قیشقیردی:
- اولان بو نه حسابی‌دیر؟! هله بیر شئی ده بیز
بورجلو اولدوق؟!
اوستاد دفتری گوله- گوله:
- نه حسابی اولاجاق، فارسی حساب! – دئدییب سؤزلرینه
آیدینلیق گتیردی:
- تورکلر مین ایل ایراندا حاکیم اولدوقلاری
سیرادا، فارس خالقینا اولمایان قالمایان خیدمت‌لر ائله‌دیلر. اونلاری اؤنملی وظیفه‌لرده
چالیشدیردیلار؛ دیللرینی شرقدن غربه قدر یاییدیلار. دیللرینده یوزلرجه کیتاب یازدیلار،
فارس شاعیرلرینی دربارلاریندا باریندیردیلار و ...
آنجاق سونوندا نه اولدو؟ گئچن یوز ایلده فارسلار
حاکیمیته گلدیکده نه ائله‌دیلر؟ بوتون بو گؤرولن ایشلره باخمایاراق تورکلری بیر
چوخ دا بورجلو چیخارتدیلار. تورک دیلینی قاداغان ائتدیلر، تورک یئر آدلارینی دگیشدیردیلر،
تورک میلتینی چئشیدلی سیخینتی‌لار معروض قویدولار....
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
21 فوریه (2 اسفند) اولوسلارآراسی آنا دیلی گونو
قوتلو اولسون
تاخما دیل
دوکتور جئری
ایکی آی اولار دوکتورلار بیناسیندا دیش مطبی آچمیشام. هم دیش چکیرم همی ده یاخشی تاخما دیش قاییریرام [بو جومله تبلیغات اوچون دئییل!]. ایکی- اوچ گون بوندان قاباق ایش دالیسجا گزن قلئیچی مورتوضدان ایسته‌دیم، مطب یولا دوشوب من یاخشی بیر مونشی تاپینجا، گلیب دفترده پته وئرسین.
دونن ایچریده بیر خسته‌نین دیشینی چکرکن دفتردن بیلیرسیز بیر سسلر ائشیتدیم؛ کیسمه فارسجا دانشیر، قلئیچی مورتوض دا جاوابیندا نمنه‌لر دئییردی. بیرآزدان سسلر کسیلدی. خسته‌نین دیشی چکیب آغزینا بیر یوماق پامبیق باسدیقدا قلئیچی مورتوض چاغیریب جریانی سوروشدوم:
- بیر نفر گلمیشدی یاریم ساعات تورک لهجه‌سی ایله فارسی دانیشدیقدان سونرا قیشقیردی: زبان فارسی نمی‌‌دونی؟ دوزو، من فارس دیلینی یاخشی بیلمیرم آنجاق سؤزلریندن بئله آنلادیم بیله‌سینه قاییردیقلاری تاخما دیل بوغازینی وورور. طرفه دئدیم؛ مطبی یانلیش گلیبسن بوراسی دیش مطبی‌دیر، دوکتور حداد عادیلین مطبی آشاغی قاتدادیر...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
"بسندگی زبان فارسی" قضیه‌سی
دوکتور جئری
ترس آوانین آغ ساققاللاری ایله بیرگه قلئیچی مورتوضون دوکانینا گئتمیشدیک.اوستاد دفتری بیرآز اویان بویاندان دانیشاندان سونرا اصل مطلبه گئچدی:
- جناب مورتوض! مجلیس سئچیملری یاخینلاشماقدادیر. بیز سیزدن ریجا ائدیریک بو دؤوره سیز بو وظیفه‌یه آدای اولاسیز. بیلدیگیز کیمی، بیزیم حاضیرکی وکیل ترس‌آوا خالقیندان چوخراق جیبینه-فامیلینه خیدمت ائله‌مکده‌دیر!
قلئیچی مورتوض دریندن بیر سولوق آلاراق دئدی:
- قاباقجا من سیزین لوطفوزدن تشکور ائدیریم. آنجاق سایغیلی کندلیلر، منیم بو وظیفه‌یه لازیم اولان مدرکیم یوخدور.
اوستاد دفتری گولدو:
- موشکولو یوخدور، بئش-اون تومنله مدرک آلا بیله‌ریک، نمنه مدرکی ایسته‌ییرسیز: دوکتورا، یوکسک دوکتورا؟!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- دوزونو ایسته‌سز من هئچ ایبتیدایی تحصیل ده آلمامیشام!
اوستاد دفتری‌نین قاشلاری چاتیلدی:
- بو اولمادی؛ ایبتیدایی تحصیل مدرکی موطلق اولمالی‌دیر..
من دئدیم:
- بونونکی غمی یوخدور، جناب قلئیچینی ایبتیدایی اکابیر کلاسلارینا یازدیراریق. ماشالله هوشلو-باشلیدیر، بئش-آلتی آیین ایچینده ایبتیدایی تحصیل مدرکینی آلا بیلر.
قلئیچی مورتوض آجی-آجی گولدو:
- موشکول بوردادیر؛ معلول اولدوغوما گؤره منی بو کلاسلارا یول وئرمه‌یه‌جکلر!
شاشیردیم:
- مگر سیز معلولسوز؟.. نه معلولیتی؟!!
قلئیچی مورتوض باشی ایله "هه" دئیه‌رک آرتیردی:
- فارس دیلی بیلمیرم!
من بو یانیتدان چاش-باش قالینجا، اوستاد دفتری آچیقلادی:
- "وزارت آموزش و پرورش"-ین "تست بسندگی زبان فارسی" طرحینه گؤره، فارس دیلینی بیلمه‌ین اوشاقلار، آغیر ائشیدن، ضعیف گؤرن اوشاقلار کیمی معلول ساییلیب ایثتیثنایی مدرسه‌لرده تحصیل آلمالی‌دیرلار.
فارس دیلی قورومونون یاردیمچیسی اوستاد فرهیخته دانیشیغا قاتیلدی:
- بیزیم گؤرکملی اوستادیمیز، جناب جواد شیخ السلامی بو موشکوله یاخشی بیر یول تاپیب:
" می‌توان جوانان کم سال آذربایجانی و زنجانی و خوزستانی؛ اعمّ از دختر و پسر را به سیستم مبادلة جوانان که در اروپا مرسوم است؛ برای یکی دو سال در خانواده های محترم فارسی زبان که زبان متداولشان فارسی باشد؛ به عنوان مهمان پذیرفت و از این راه به ترویج و تحکیم زبان فارسی میان این گروه سنّی کمک کرد."
کئفلی ایسکندر قاققاناق چکیب گولدو:
- اشی شیخ الاسلامی 15-10 یاشیندا اوشاقلاری دئییب نه بو بوغو بورمانی!!
بیردن بیر شئی بئینیمده قیغیلجیم ووردو:
- اولماز فارس دیلینی اؤیرنمک اوچون، جناب مورتوضو اوچ-دؤرد آیلیغا تهرانا گؤنده‌رک؟!
بو اؤنریدن هامی‌نین چیچگی چاتلادی. بیرآغیردان دئدیلر:
- نییه اولماز؟
***
آلتی آی ایدی قلئیچی مورتوض تهرانا گئتمیشدی. نه گلیردی، نه ده تلفون وورودو.کندین آغ ساققاللاری منی چاغیردیلار:
- گل، گئت، گؤر بو هایاندا قالدی؟.. فارس دیلینی اؤیرنمه‌دی؟.. سئچیملر یاخینلاشیر ها!!
فورصتی ایتیرمه‌دن تهرانا یولاندیم. شهری الک-ولک ائله‌یندن سونرا ترس آوالیلارین قهوه‌خاناسینی تاپدیم. قهوه‌چی‌دن قلئیچی مورتوضون سالیغینی آلدیم. گوله-گوله دئدی:
- قلئیچی مورتوض بورادا بیر فارس قیز ایله ائوله‌نیب ترس آوایا قاییتماق دا ایسته‌میر!..
اینانمادیم؛ آدرسینی آلیب قهوه خانادان ائشیگه چیخدیم. قلئیچی مورتوض ییرمی مرتبه‌لی بیر آپارتمانین اون دوققوزونجو قاتیندا یئر توتموشدو. تؤوشه‌یه-تؤوشه‌یه پیله‌لری چیخیب ائوین قاباغیندا دایاندیم. قاپینی تیققیلداتدیم. ایچری‌‌دن قلئیچی‌نین گولمه سسی گلیردی. هاندان-گئجدن قاپی آچیلدی. ننه‌م-باجیم اولسون قاپینی آچان گؤزل-گؤیچک بیر قیز ایدی. منیم هوروت-هوروت باخدیغیمی گؤرونجه فارس لهجه‌سیله سوروشدو:
- کِم نِن اِشِز وار؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دگرلی سؤزلر!!
دوکتور جئری
جومعه آخشاملاری، شهریمیزده سعدی ادبی درنگی‌نین ییغینجاقلاری اولور. بو هفته اوستاد دفتری دیل و ادبیات حاققیندا دانیشاجاقدی. بیرآز گئجیکمیشدیک. قوشوقچو کل اوغلان ماشینی اوستادین قاپیسیندا ساخلاییب بئش-آلتی یول سیقینال چالدی. هاندان-گئجدن اوستاد دفتری ایله اوغلو، میرزه دفتری ائشیگه چیخدیلار. اوستاد دفتری باشینی باغلامیشدی، بتر ده اوسکوروردو. باشی ایله بیزیله سالاملاشاندان سونرا دئدی:
- قلمداشلار!..تأسفله من بوگون خسته‌لنمیشم، درنگه گله‌بیلمه‌یه‌جگم. منیم یئریمه اوغلوم میرزه دانیشاجاق..
میرزه دفتری ماشیندا اوتوراندا، اوستاد دفتری برک-برک تاپشیردی:
- اوغلوم میرزه!.. دیقتلی اول، دگرلی دانیشاسان، گؤرنلر- ائشیدنلر دانیشغیندان فیض‌یاب اولسونلار!
ماشین یولا دوشنده گؤزومون قیراغی ایله آرخا قولتوقدا اگلمیش میرزه دفتری‌یه باخدیم. جوشقولو گؤرونوردو. بیرآز دا رنگی قاچمیشدی. گولومسه‌یه‌رک سوروشدوم:
- آغا میرزه! دانیشیغا بیر شئی‌لر حاضیرلامیسان؟!
جلد الینی جیبینه سوخوب بیر تیکه کاغیذ چیخارتدی:
- دانیشغیمین موهوم نوکته‌لرینی یازمیشام. آنجاق بیر آز استرس‌یم وار، ایلک دفعه‌دیر جمع قاباغیندا دانیشیرام، قورخورام اؤزومو ایتیرَم دوکتور!..
میرزه دفتری‌نین یانیندا اوتورموش کئفلی ایسکندر :
- قورخما اوغلوم! استرسین داواسی منده دیر!- دئیه جیبیندن بالاجا بیر شوشه چیخاردیب میرزه‌یه وئره‌رک آرتیردی:
- استرس گلنده بو داوادان بیر-ایکی خورتو ایچرسن!!
*
درنک قیو-قیو قیویلداییردی. یئریمیزده اوتورونجا درنگین باشقانی اوستاد فرهیخته، کل اوغلانی چاغیردی. کل اوغلان، قوشوغونو گورولتولو آلقیشلار ایچینده اوخویاندان سونرا، سیرا اوستاد دفتری‌نین اوغلونا یئتیشدی. میرزه دفتری میکروفونون آرخاسینا گئچینجه، شوشه ایله کاغیذی جیبیندن چیخاردیب ماسانین اوستونه قویدو. بیر-ایکی یول میکروفونون باشینا تاپداییب پوفله‌دی:
- کم گوی و گزیده گوی چون دُررر...
میرزه دفتری ایکینجی دیزه‌نی اوخویا بیلمدی. سسی تیتره‌ییب دوداقلاری اسمگه باشلادی. بوغازی توتولدو. ماسانین اوستوندن شوشه‌نی گؤتورب ایکی-اوچ خورتو ایچدی. داوا همن ائتکیسینی گؤستردی:
- کم گوی و گزیده گوی چون دُر
از اندکِ تو جهان شود پُر
میرزه دفتری داوانین مؤعجوزه‌سینی سئزینجه شوشه‌نی گؤتوروب اوچ-دؤرد خورتو داها ایچدی:
- استخوانگان ترکیزه دارینه، همایه کناره‌ای سپردیس بندازه. نورخان هم‌سانه آکنده. رازمان زیمابه پوشن...
دانیشیقدان هامی چاش-باش اولدور. کیمی دوداغین بوزدو؛ کیمی ایسه باشینی توولادی. میرزه دفتری شوشه‌نی یئنه باشینا چکدی:
- دفترک درصدانه دمابان گلشنه. استوانک پروندان آب زن. رشته‌مان دولا پاگن. چینی‌جا فن‌ورز آموزانه...
ساغیمدا اوتوران کل اوغلانین قولاغینا پیچیلدادیم:
- بونا نه اولدو؛ نییه تارتان-پارتان دانیشیر ؟!!
سولومدا اوتوران کئفلی ایسکندر بیج-بیج گولدو.
میرزه دفتری آنلاشیلماز سؤزلری سایا-سایا بیردن درین بیر سولوق آلیب سوسدو. دیک-دیک دینله‌ییجی‌لرین اوزنه باخدی. گؤزلری قیپ-قیرمیزی اولموشدو. کیمسه‌دن سس چیخمیردی. میرزه دفتری سوسغونلوغو گؤرونجه بیردن سسینی آتدی باشینا:
- آنلامازلار نییه به آلقیشلامیرسیز؟! یاریم ساعاتدیر سیزه قیزیل خیردالاییرام، اوچ-دؤرد یوز میلیون تومنلیق سؤز دانیشمیشام نییه به هوروت-هوروت باخیرسیز؟ آلقیشلایین دااا..
اوستاد فرهیخته او باشدان قیشقیردی:
- بو ساچما-ساپانلار ندیر دانیشیرسان، اوتان.. کَس سسینی!!
بو هایدان میرزه دفتری بیرآز یوشودو؛ یوموشاق-یوموشاق آچیقلادی:
- فرهنگستان زبان فارسی ایلده 15 میلیارد تومن بودجه آلیب اوچ-دؤرد یوز دنه سؤزجوک دوزلدیر، هئچ بیلیرسیز بو سؤزلرین بیری دؤولته نئچه‌یه باخیر؟! 12 میلیون تومنه!! من بورادا یاریم ساعاتدیر بو دگرلی - باهالی سؤزلری ساییرام، سیز ایسه هوروت-هوروت باخیب هئچ آلقیشلامیرسیز دااا...
سؤزجوکلر:
آلقیش: تشویق
ائتکی : تأثیر
جوشقو: هیجان
خورتو :جرعه
درنک: انجمن
دیزه: مصراع
سئزمک: حس ائله‌مک
سولوق: نفس
قوشوق: شعر
قوشوقچو: شاعیر
قولتوق: مُبل، صندلی
ماسا: میز
های: ندا
یوشوماق: آرام اولماق
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دومبا گؤز
دوکتور جئری
اوستاد دفتری، کئفلی ایسکندر، قلئیچی مورتوض، کل اوغلان قبیریستانلیق طرفیندن گلیردیلر. اوست باشلاری توز-تورپاق ایچینده ایدی. ماراقلاندیق. یاخینلاشینجا سوروشدوم:
- خئیر اولا یولداشلار، هارادان بئله؟!
اوستاد دفتری الی‌نین دالی ایله آلنینین ترینی سیله-سیله دئدی:
- دومبا گؤزو قویلاماقدان گلیریک!
یانیمدا دوران اوستاد فرهیخته ایکی الینی باشینا تاپدادی:
- ائی وای ائویمیز ییخیلدی! فرهنگستان زبان فارسی‌نین رئیسی اؤلدومو؟!!
قوشوقچو کل اوغلان باشی ایله "هه!" دئدی.
شاشقین-شاشقین سوروشدوم:
- هله بو صیر-صوفت ندیر؟! باشدان آیاغا توزا، تورپاغا بورونموشسوز!!
یانیت وئرن اولمادی؛ اوستاد دفتری گؤیه باخدی. کئفلی ایسکندر گولدو. کل اوغلان باشینی قاشادی.
قلئیچی مورتوضا دؤندوم. اوزو جیرماقلانمیشدی! آرغین-یورغون فیسیلدادی:
- آدام کیمی باسدیرماغا قویموردو کی!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
تئهران نئجه توریستی شهر اولدو؟
دوکتور جئری
دایی اوغلو، عم اوغلو، خال اوغلو، بی‌بی اوغلولاریمین آردینجا باجاناغیم-مورتوض‌دا نئچه آیدیر ایشسیزلیک اوزوندن، عاییله‌سی ایله بیرگه تئهرانا کؤچوب. کئچن هفته ائل گونو غوربت ائلده یوخلایاق دئیه تئهرانا گئتدیک. مورتوض شهرین اسکی محله‌لری‌نین بیرینده ایکی قاتلی کیچیک بیر ائو توتموشدو. اوست قاتدا اگله‌شیر آلت قاتی‌دا دوکان ائله‌ییب یئر-یئمیش ساتیردی. بیزی گؤرجک اورکدن سئویندیلر. ایکینجی قاتا قالخدیغیمیزدا مورتوض اوزونو آتاسینا توتدو:
- دده!.. سن دوکاندا اول؛ ایندی من گلیرم!
بالدیزیم چایلاری قاباغیمیزا دوزونجه مورتوضا دئدیم:
- بیز اوتورموش؛ سن تئز چایینی ایچ گئت دوکانا، کابلایی فارسی بیلمیر، موشتریلری یولا سالا بیلمز.
مورتوض قیس-قیس گولدو:
- بابا نه فارسی؟!..بورادا هامی تورکدور؛ قاپی-قونشو تورک، باققال تورک، قصاب تورک، شیرنیچی تورک، قهوه‌چی تورک، چؤرکچی تورک، تاکسیچی تورک.. حتی پولیس، بلدیه، مدرسه کیمی دؤولت یئرلری‌‌نین ایشچیلری ده تورکدورلر!
بو صؤحبت‌لرده ایدیک مورتوضون آتاسی آشاغیدان سسلندی:
- مورتوض..مورتوض...
باجاناغیم باشینی پنجره‌دن ائشیگه چیخارتدی:
- نه اولوب دده؟!!
- گل گؤر بو توریست نه ایسته‌ییر؟.. من دیلینی بیلمیرم...
مورتوض آشاغی ائندی. دالیجا منده تله‌سیک آشاغی ائندیم. من ایندییه‌دک یاخیندان توریست گؤرمه‌میشدیم.
توریست فارس ایدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
گروگان
دوکتور جئری
آغیر تیخاج ایدی. نه ایره‌لی‌یه گئتمک اولوردو، نه‌ده گئری قاییتماغا یول وار ایدی. یوزلر ماشین یانا-یانا، دال-دالا حرکت‌سیز دایانمیشدی. سیقناللارین سسی گئت گئده اوجالماقدا ایدی..
"روز شعر و ادب زبان فارسی (روز شعر و ادب ایران-ی سابیق!)" گونو اوستاد شهریاری آغیرلاماق اوچون "بنیاد ادب و هنر آذربایجان (فرهنگستان زبان ترکی-ی سابیق!)"-ا قوناق چاغیریلمیشدیم. ایندیسه بیر ساعاتدان چوخ ایدی تیخاجدا اللریمی فرمانا تاپدایاراق گؤزله‌ییردیم. آرتیق گئج قالمیشدیم. تؤرن ایندی باشلامیش اولمالی‌ایدی. کیسمه یولون نییه کسیلدیگینی بیلمیردی. بیردن گؤزوم قارشی طرفدن- ماشینلارین آراسیندان گلن بیر گنج اوغلانا ایلیشدی. ماشینین شوشه‌سینی ائندیریب اونو سسله‌دیم. اوغلان یاخینلاشینجا قاباقدا نه اولدوغونو سوروشدوم. اوغلان تؤوشویه-تؤوشویه دئدی:
- تئروریست‌لر یولون باشیندا، "فرهنگستان زبان فارسی" باشقانینی گروگان توتوبلار. اونلار دئییرلر یوز میلیون وئرمه‌سه‌لر بنزین تؤکوب باشقانی یاندیراجاقلار!
جوشغولاندیم:
- اورتالاما هر ماشینا نه قدر یئتیشر؟!.. وئره‌ک ده یولو آچسینلار.. خالقین ایشی-گوجو وار!...
گنج اوغلان بارماقلاری ایله گؤستره‌رک یانیتلادی:
- ایکی لیتر !!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
Restore factory set
دوکتور جئری
دونن اوستاد دفتری اوغلونو مطبه گتیرمیشدی. ایچری گیرجک ال-آیاغیما دوشدو:
- دوکتور هاراییما چات!.. اوغلوم الدن گئتدی!.. یازیق اولدوم!...
گؤزومون قیراغی ایله اوغلونا باخدیم. ییرمی- ییرمی ایکی یاشلاریندا ایدی. ساچلارینی خوروز پیپیگی کیمی گؤیه قالخیزیب بویاتمیش؛ ساغ قولاغینا سیرغا آسمیش؛ قاشلارینی ایسه آلمیشدی...
- اوستاد!.. اوغلونا نه اولوب کی! ماشاالله ساپا-ساغلام گؤرونور..
اوستاد دفتری وایسینا- وایسینا الینی الینه تاپدادی:
- دوکتور!.. اوچ آی بوندان قاباق اوغلومو ایش تاپماق اوچون تئهرانا گؤندردیم. ایندی قاییتدیغیندا دیلی دگیشیب، داورانیشی دگیشیب، قیلیغی دگیشیب.. هر زادی دگیشیب، باشقا بیر آدام اولوب.. ائی وای.. منده آبیر قالمادی.. ائی وای یازیق اولدوم.
اوغلانا اوتوراجاق بویور ائدیب آدینی سوروشدوم.
- ترکی نمی دانم فارسی صحبت کن- دئدی.
ال آتیب سیرغانی قولاغیندان چیخارتماق ایسته‌دیم.
- دست نزن بی فرهنگ! – دئیه اؤفکه‌لندی.
تپه‌سیندن توتوب باشینی آشاغی ائندیره‌رک انسه‌سینه بئش- آلتی شاپالاق چالیب سونرا قولاغیندان یاپیشیب ساعات عقربه‌لری حرکتی‌نین ترسینه 180 درجه بوردوم. اوغلان قولاغینی اؤوکهلهیه- اؤوکهلهیه سیزیلدادی:
- چکار می کنی گوشم را کندی؟
سویوق قانلیلیقلا دئدیم:
- هئچ زاد ائله‌میرم..سنی "تنظیمات کارخانه"- یه قایتاریرام.
اوستاد دفتری هوروت- هوروت بیزه باخیردی. بیردن اوغلان یاخاسینی الیمدن قورتاریب قاچماق ایسته‌دی. تئز قولوندان توتوب بورخماغا باشلادیم. اوغلان آخ- وای ائله‌مگه باشلادی. قولونو داها برک بورخونجا بیردن وار گوجو ایله قیشقیردی:
- دده منی بو دلی‌نین الیندن قورتار یوخسا قولومو سیندیراجاق.
اوغلان، باشاری ایله کارخانه تنظیماتینا قاییتمیشدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بیزیم دلی خانا...
دوکتور جئری
موفتّیش دلی‌خانادان گؤروش ائتمکده ایدی. بیرینجی اوتاغا گئچدیلر. بیر دلی ماسانین دالیندا اوتورب نسه یازماقدا ایدی.
- بونون نه‌یی دیر؟-دئیه موفتّیش سوروشدو.
دلی‌خانین باشقانی گولومسوندو:
- قوربان بو اؤزونو احمد کسروی سانیر؛ آذری دیلی نظریه‌سی‌نین اوستونده ایشله‌ییر، یازیر- یازیر سونرا جیریب تؤکور یئره؛ یئنه تزه‌دن باشلاییر یازماغا...
ایکینجی اوتاغا گئچدیلر. بیر دلی اوتاقدا وار-گل ائده‌رک ویر-ویر تؤکوردو:
- رایانه، زایانه، خایانه، پازانه، چایانه، وایانه، یارانه، هایانه، لایانه....
موفتّیش یئنه سوروشدو:
- بونون نه‌یی دیر؟!
دلی خانانین باشقانی یئنه گولومسوندو:
- قوربان بو دا اؤزونو "فرهنگستان زبان فارسی" قورومونون رئیسی سانیر، گون چیخاندان گون باتانادک یورولمادان سؤزوجوک دوزلدیر.
اوچونجو اوتاغا گئچدیلر. دلیلرین بیری تاواندان آسلمیش پنکه‌دن یاپیشیب فیرلاناراق، "تا..تا..تا..تاتا..تاتاتا..تات" دئیه آفتومات(مسلسل) سسی چیخاردیردی.
موفتّیش شاشیردی:
- بونون نه‌یی دیر؟!
دلی خانین باشقانی یئنه گولومسوندو:
- قوربان، بو اؤزونو اؤلکه قورجوسو ساناراق فارس دیلی‌نین دوشمنلرینی قورشونلاییر.
موفتّیش ال-آیاغا دوشدو:
- تئز اولون بونو یئندیرین آشاغی.. ایندی دوشوب قول-قیچی سینار..
گولوش دلی‌خانا باشقانی‌نین دوداغیندان قاچدی. الینی قووزایب وار گوجو ایله موفتّیشین قولاغی‌نین دیبینی قیزیشدیردی:
- آخماغین بیری آخماق!!.. ایسته‌ییرسن پان‌تورکیست‌لر ایرانی پارام-پارچا ائله‌یه‌لر؟...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
فارس دیلی قورومونون باشقانی اؤلدورولدو
دوکتور جئری
گوروپ-گوروب سسی بیرآن کسیلمیردی. تله‌سیک قاچیب قاپینی آچدیم . اوستاد دفتری ایدی. ایچری‌یه سوخولوب قاپینی باغلادی:
- دوکتور! منی دولاندیر بالالارین باشینا...منی بیر یئرده گیزلت!!
چاش-باش قالدیم:
- اوستاد!..نه اولوب؟!...نه ایش گؤروبسن؟!..نییه گیزله‌دیم؟!!
اوستاد دفتری تؤوشویه- تؤوشویه سیزیلدادی:
- فارس دیلی قورومونون باشقانینی اؤلدودوم!
قورخودان گئری چکیلدیم:
- نمنه؟!..نمنه؟! فارس دیلی قورومونون باشقانینی اؤلدوردون مو؟!.. سیزکی مدنی- اویغار بیر اینسانسیز. نئجه بو ایشی گؤره بیلدینیز؟!..
آیاقلاری اسمگه باشلادی، یئره چومبلدی:
- خیاباندا باشقان ایله قارشی قارشییا گلدیم. تانیشلیق وئردیکدن سونرا بیله‌سینه دئدیم، " سیزین ایسته‌یینیزه قارشین، بیز، بو ایل تبریز بیلم یوردوندا آنا دیلیمیز تورکجه‌نی اوخوماغا باشلامیشیق؛ اینشاالله گلن ایل یا اوبیری ایل مدرسه‌لرده ده دیلیمیزی اوخویاجاغیق" دئدیم. منیم بو سؤزلریمه باشقان باشلادی گولمگه..
اوستاد دفتری‌نین سؤزلرینی کسدیم:
- حتمن سیزده باشقانین گولمگیندن آجیقلانیب پیچاغی سوخدونوز قارنینا؟!!
یازیق-یازیق باشینی تؤولادی:
- یوخ!.. باشقان گولوب، گولوب، یئره ییخیلدی، گولمکدن اؤلدو!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یاد مدرسه
دوکتور جئری
باشیم آغاریب یاشیم گئچسه‌ده، هر ایل پاییز یاخینلاشدیقدا، بلیرسیز بیر سیخینتی ایچیمه، اورگیمه دولور. گئجه‌لری قارا باسیب کابوس گؤرورم. مدرسه‌یه گئتمه کابوسو! گئنه آنام الیمدن یاپیشیر یاد دیللی، یاد مدرسه‌ده منی یالقیز بوراخیر. هویوخورام، قورخورام... موعللیم فارسی کیتابی‌نین قیراغی ایله باشیما تاققیلداداراق،" سن هاچان آب-ی اؤیره‌نه‌جکسن اوغلان؟!" دئییر. آغلاییرام؛ آغلاماغیمین سسیندن اویانیرام...
فارس دیلی قورومون باشقانی بیر کره دئمیشدی: ایراندا یاشایان بوتون ائللر فارس دیلینی ایستک، سئوگی‌لری اوزوندن اوخویوب اؤیرنیرلر!! بو اؤلکه‌ده هامی فارس دیللینی سئوگی- ایستک اؤزوندن اؤیرنسه‌لرده، بو دیلده اؤلمز اثرلر یارادسالاردا، اعتراف ائتمه‌لی‌یم؛ من بو دیلی سئوگی- ایستک اوزوندن یوخ سیلله- تپیک زورونا اؤیرنمیشم!
یاشیم یئددی‌یه چاتاندا، آتام چالیشماق اوچون غوربت ائله گئتمه‌لی اولدو. یولا سالدیغیمیزدا آتام باشیمی تومارالایاق:
- اوغلوم! آرتیق یئددی یاشا دولوبسان، بو ایل مدرسه‌یه گئده‌جکسن! گئت اوخودا آدام اول!- دئدی.
آتام بو سؤزلری دئینده من بیلمیردیم؛ آدام اولماق اوچون گره‌ک "سو"-یا "آب"دئیه‌سن، "چؤره‌گ"-ه "نان"!
آتامین قیواناراق سؤیله‌دیگینه گؤره، اونون آلتی کیلاس ساوادی وار ایدی؛ اودا قدیم ساواد! بو ساواد ایله او همیشه چولونو سودان چیخاردا بیلمیشدی!
پاییزین ایلک گونو آنام الیمدن یاپیشیب منی یاد دیللی، یاد مدرسه‌ده یالقیز بوراخدی. هویوخموشدوم، قورخموشدوم.. دینیب دانیشمیردیم...
بئش- اون گون جیزما- قارا ائتدیکدن سونرا، بیر گون موعللیم فارسی کیتابیندا شورولدایان سویو بیزه گؤستریب دئدی:
- اوشاقلار بو " آب" دیر!
هامیمیز بیربیریمیزین اوزونه باخدیق؛ بو کی "سو" ایدی!
ایکی هفته سونرا، موعللیم منی سیاه تخته باشینا چاغیردی. تخته‌ده " آب" یازمیشدی. منه دئدی: "هوججوله". هوججوله‌یه بیلمه‌دیم. اؤزو هوججوله‌دی:
- آاااا...........ب ب ب... آااا... ب ب ب...
سونرا سوروشدو:
- ایندی ایکیسی بیرلیکده نه اولار؟!
دئدیم:
- سووو...
موعللیم آجیقلی- آجیقلی فارسی کیتابی‌نین قیراغی ایله باشیما تاققیلداداراق،" سن هاچان آب-ی اؤیره‌نه‌جکسن اوغلان؟!"-دئدی. آغلادیم؛ آغلادیم... اؤزومه گلدیکده گؤردوم شالواریما ایشه‌میشم. آیاغیمین آلتی گؤللنمیشدی. اوشاقلار گولوردولر...
اوزگون- ازگین ائوه یئتیشنده، آنامی قوجاقلاییب هؤنکور- هؤنکور آغلایاراق دئدیم:
- آنا.. من داها مدرسه‌یه گئدمه‌یه‌جگم!..
آنام اولانلاری آنلایالی بوینومو قوجاقلاییب اوزومدن اؤپه- اؤپه دئدی:
- نه تئز آتان سؤزلرینی اونوتدون!.. آتان سنه دئمه‌دی؛ گئت اوخو آدام اول؟!.. مدرسه‌ده آدامی دؤیرلر، سؤیرلر... سن ائله بیلیرسن آتان آلتی کیلاسی نئجه اوخویوب؟! سن بیلمیرسن مدرسه گئتمه‌سن، آتان غوربتدن قاییداندا منی ده چاپار سنی ده؟!!.. دئمز؛ آلتی کیلاسلی دده‌نین اوغلو نییه ساوادسیز قالیب؟!...
آتامین آلتی کیلاس ساوادی آغزیمی اگدی، قراریمدان واز گئچدیم. او زامان بیلسه‌یدیم آتام آلتی ایل، تکجه "اوّل" کیلاسی اوخویوب آیاغیمی یاد مدرسه‌یه قویمازدیم!
آنام یوشدوغومو گؤرونجه سوروشدو:
- گول بالام صاباح مدرسه‌یه گئده‌جکسن؟
گؤزلریمین یاشینی سیله- سیله گولومسه‌دیم:
- هه..آنا گئده‌جگم آنجاق سندن بیر ایستگیم وار!
- نه ایستگی گول بالام؟!
- صاباح مدرسه‌یه گئدنده منی موشامبا تومان ائله‌یه‌سن!!
آنامین شاشیردیغین گؤرونجه آرتیردیم:
- "آب" درسینی اوخویاندا آلتیما ایشه‌دیم، صاباح "نان" درسینی اوخویاجاغیق قورخورام اوندا اؤزومو باتیریم!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بؤیوک رئیس
دوکتور جئری
قوش بازارینا گئتمیشدیک. اوستاد دفتری قیزی‌نین دوغوم گونو موناسیبتینه گؤره قونوشان بیر طوطو قوشو آلماق ایسته‌ییردی. ساتیجی بیزی گؤزل بیر قفسین قاباغینا آپاردی. اوچ طوطو سیرا ایله آغاجین اوستونده اوتورموشدو. ساتیجی قوشلاری گؤسته‌ره‌رک:
- بیزیم ان باهالی طوطو قوشلاریمیز بونلاردیر؟- دئدی.
اوستاد دفتری بیرینجی طوطونو گؤستریب سوروشدو:
- بونون قیمتی نئچه دیر؟! نه‌لر باجاریر؟...
ساتیجی آچیقلادی:
- بونون قیمتی بئش میلیون‌دور؛ حافظ ایله سعدی‌نین شئعیرلرینی ازبردن اوخویور، فارسینی مکمّل بیلیر، بیرآزجیقدا عربی باجاریر.
اوستاد دفتری ایکینجی طوطونو گؤستردی:
- بو؟!...
- بونون قیمتی اون میلیون‌دور؛ حافظ، سعدی، فردوسی‌نین شئعیرلرینی ازبردن اوخویور، فارسینی مکمّل بیلیر، بیرآزجیقدا تورکی باجاریر.
اوستاد دفتری جوشقو ایله اوچونجو طوطونو گؤستردی:
- بو؟!..
- بونون قیمتی ییرمی میلیون‌دور!!...
ایکیمیز بیردن سسلندیک:
- ییرمی میلیون؟!! بو نه‌لر باجاریر؟...
ساتیجی قانی سویوقلوقلا فیسیلدادی:
- ائله بیر شئی باجارمیر، بیر آزجیق فارسی بیلیر...
اوستاد دفتری سؤزونو کسدی:
- بئله ایسه نییه بئله باها؟!!..
ساتیجی گولومسوندو:
- بو طوطو چوخ اؤنملی بیر قوش اولمالی‌دیر؛ چونکو بو ایکی طوطو بوندان بتر قورخوب بیله‌سینه دئییرلر:
رئیس! [فرهنگستان زبان فارسی]
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ترکیِ آذریِ فارسی(ایرانی)
دوکتور جئری
اوچ-دؤرد گون بوندان قاباق بازاردا، اسکی قونشوموزلا اوز- اوزه گلدیم؛ قولتوغوندا قالین بیر پرونده وار ایدی. یئددی- سککیز ایل اولاردی بیله‌سینی گؤرمه‌میشدیم:
- خوش گؤردوک جناب "چشم خروس"..
- آااا.. بیزده سنی خوش گؤردوک دوکتور!!..
قوجاقلاشدیق. اؤپوش- گؤروشدن سونرا گیلئیلندیم:
- قونشو! بئله ده اولماز.. بیر یوللوق بیزی اونوتدون هااا...
قولومدان یاپیشیب آغاجین کولگه‌سینه چکه‌رک سیزیلدادی:
- اؤزون یاخشی بیلیرسن دوکتور! ایندی هامی اؤزونه دوموکدور.. قارداشین قارداشدان بئله خبری یوخدور!!..
سؤزلرینی اونایلایاراق پرونده‌‌یه ایشاره ائله‌دیم:
- هله هارایا بئله؟!..
گولومسه‌دی:
- سیجیللی ایداره‌سینه گئدیردیم..
- نه یاخشی؟!
- سوی آدیمی دگیشدیرمک ایسته‌ییرم.
شاشیردیم:
- سوی آدینی دگیشدیرمک ایسته‌ییرسن؟!!.. سوی آدینکی لاپدا یاخشی‌دیر!!.. گؤزل بیر گول آدی‌دیر.. هله خوروزون گؤزو دونیادا ان گؤزل گؤزلردندیر؛ ایتی، ابهت‌لی!...
قاققاناق چکیب گولدو:
- ائله‌بیل خبرین یوخدور.."چشم خروس"-ی چوخداندیر دگیشدیرمیشم.. ایندی سوی‌آدیم "جنگی"دیر..
هوروت- هوروت اوزونه باخینجا سؤزونو سوردوردو:
- دوزونو ایسته‌سن،مدرسه‌ده اوشاقلاریمی سوی آدیمیزا گؤره لاغا قویوب گولوردولر. منده تصمیم توتدوم دگیشدیریم. البته مندن قاباق نیظامی اولان قارداشیم سوی آدینی دگیشیب "جنگی" قویموشدو. منده سیجللی ایداره‌سینده ایشلر تئز یولونا دوشسون دئیه ائله "جنگی" آدینی قبول ائله‌دیم.
دوداقلاریمی بوزوشدوره‌رک سوروشدوم:
- ایندی ده "جنگی" -نی دگیشدیرمک ایسته‌ییرسن؟!.. اولمایا ایش- گوجون یوخدور؟!!
اوزونتو ایله فیسیلادادی:
- "جنگی" سوی آدینی سئچدییگیمیز گوندن، بیزی لاغا قویانلارین سایی بیر ایدی اولوب ایکی!!..
قاریشدیردیم:
- داها "جنگی" آدی‌نین نه‌یینی لاغا قویورلار؟!!
باشینی آشاغی سالدی:
- خالقین آغزینی باغلاماق اولمورکی، ایندی مدرسه‌ده، محله‌ده بیزه "جنگی خوروز" دئییرلر!
گولمه‌ییمی زور ساخلادیم:
- اوندا دیقتلی اول بوکز یاخشی بیر سوی آد سئچه‌سن!
ساعاتینا باخا-باخا دئدی:
- ائله‌دیر.. یاخشی بیر آد سئچمیشم، ایداره‌ده قبول ائله‌ییب، بیلمیرم بیلیرسن یا یوخ؛ بیزیم آتا-بابا قوللوغوموز زرگرلیک ایدی، منده "زرگری" سوی آدینی اؤزوموزه سئچمیشم!
ایسته‌دیم دئییم؛ "بو آدی دا سئچمه، بیر-ایکی ایل سونرا بونودا دگیشه‌جکسن" ماجال وئرمه‌دی ساغ اوللاشیب گئتدی.
"جنگِ زرگری" گئتدیکدن سونرا اؤز- اؤزومه دئدیم:
- بیز نئجه ده قونشوموزا اوخشاییریق!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نییه فارسی اؤیره‌نیریك؟
دوكتورجئری
ایندییه‌دك هئچ اؤزونوزدن،" نییه فارسی اؤیره‌نیریك؟!..."دئیه سوروشموشسونوز.
اولابیلر دئیه‌سینیز:
- یوخ!
یا:
ـ ائله بئله!
یا:
- آتا بابامیز اؤیرنیبلر بیزده اؤیره‌نیریك..
یا:
- آنایاسانین 15.نجی ماده‌سی‌نین اوّلی بئله باشلانیب.
یا:
- شهریارین فارسی شئعیرلرینی اوخویاق!
یا:
ـ بؤیوك آدام اولاق!
یا:
- مدرك آلاق!
یا:
ـ تهرانا بئیین یا بدن ایشچیسی اولاراق گئدنده كیمسه بیزی لاغا قویمایا!
یا:
- شیرین دیر!
یا:
- كلاسلی‌دیر!
یا:
.....
دئمه‌لی‌یم:
ـ بیز ایندی چئشیدلی-چئشیدلی عاغیلا باتان؛ باتمایان ندنلره گؤره فارسی اؤیره‌نیریكسه آتا-بابالاریمیز گئچمیش دؤنملرده كؤتك یئمه‌مك اوچون فارس دیلینی اؤیرنمك ایسته‌میشلر. (بو كؤتك زورونا فارسی اؤیرنمكله فرقلی‌‌دیر!).
ایشده بو قونودا بیر گئرچك حیكایه:
رضا شاهِ لارج دؤنمینده، فارس دیللی امنیه‌لر آذربایجان كندلی‌لرینه اولمایان-قالمایان ظولملر ائدیردیلر.اونلار گونده، آنلاشیلماز ندنلره گؤره كندلره تؤكولوب خالقی سیلله-تپیك، توفنگ قونداغی‌نین آلتینا آتیب اؤز دیللرینده نم-نه‌لر دئیه-دئیه چالیب چاپیردیلار. بو دورومدان یورولان كندلرین بیرینده، خالق ییغیشیب (ایندی بیز میللت وكیلی سئچدیگیمیز كیمی)ایكی كیشینی سئچیب جیبلرینه یئترینجه پول قویوب تهرانا گؤندریرلر. بو كیشیلرین گؤره‌وی گئدیب تهراندا فارس دیلینی اؤیرنمك سونرا گلیب امینه‌لر ایله دانیشماق-آنلاشماق ایدی.(آخی او دؤنملرده ایندیكی كیمی كندلرده فارس دیلی و ادبیاتی اؤیره‌دن مدرسه-دانیشگاهلار یوخ ایدی).
سئچیلن كیشیلر تهرانا گئدیب بیر هفته‌نین ایچینده پوللاری كابارا، سینما، پاركلاردا خرجله‌ییب كنده قاییدیرلار؛بو سور‌‌‌‌ه‌ده هره‌سی تكجه بیر سؤز اؤیره‌نه بیلمیشدی.اونلار گونده‌لیك دانیشیقلاریندا بو سؤزلری سؤزلرینه قاتاراق كندلی‌لره ایفاده ساتیردیلار.
گونلرین بیر گونونده یئنه امنیه‌لر كنده تؤكولوشدولر. امنیه‌لرین باشچیسی كندیلرین بیری‌نین یاخاسیندان یاپیشیب اؤز دیلینده نم-نه‌لر دئدی. كندلی هوروت-هوروت باخینجا امینه قوللارینی قاناد كیمی بیربیرینه چالاراق دئدی:
- قود..قود.. قودا!!
كندلی سانكی امینه‌نین نه دئدیگینی آنلادی. او دا قوللارینی قاناد كیمی بیربیرینه چالا-چالا:
- قوققولو قو...قوققولو قو...- دئدی.
بو داورانیشدان امنیه‌نین بویونون دامارلاری اوخلاندی. كندلینی آتدی یوموروق آلتینا. احوالاتی بئله گؤرن كندلیلر تئز بیرینی تهران گؤرموشلرین دالیسیجا گؤندریلر. چوخ چكمه‌دی تهران گؤرموشلرین بیری تاپیلدی. او آرخایین-آرخایین آددیملایاراق امینه‌نین قاباغینا گئچیب دئدی:
- پدر سوخته!
امنیه‌نین گؤزلری شاشقینلیقدان ائشیگه پیرتلادی؛كؤپوردو . كندلینی بوراخیب یومولدو تهران گؤرموشون اوستونه. كندلیلر ال-آیاق ائله‌مه‌سه‌ایدیلر تهران گؤرموشو بوخاجاق ایدی امنیه. تئز اوبیری تهران گؤرموشو گتیردیلر. اوبیری تهران گؤرموش اولای یئرینه چاتینجا قیشقیردی:
- ولش كن!
بو سؤزدن امنیه داها بتر شاشیردی. نه دوشوندوده بیرینجی تهران گؤرموشو بوراخیب یانینداكی‌لار اوزاقلاشماق بویروغو وئردی.
امنیه‌لر گئتدیكدن سونرا كندلیلرین قیوریشیغی آچیلدی. پیچیلداشماغا باشلادیلار:
-گئنه ساغ اولسون ولش كن!....
- ولش كن اولماسایدی امنیه پدر سوخته‌نین دده‌سینی یاندیراجاق ایدی....
- ...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر