فارسی حساب
دوکتور جئری
فارس دیلی قورومونون باشقان یاردیمچیسی اوستاد فرهیخته
امکلی اولدوقدان سونرا ایکی ایلدیر محلهمیزده زینجیر کوروش باققال دوکانی آچیب. کئچن
گون یولداشلارلا گزه-گزه اونون ماغازاسینین
قارشیسیندان گئچرکن بیزی ایچرییه چاغیریب هرهمیزه بیر میوه سویو ایکرام ائتدیکدن
سونرا اوزونو اوستاد دفترییه توتوب دئدی:
- بئله اولماز کی یولداش! بئش آیدیر نیسیه ارزاق آپاریب هله حسابینی اؤدهمهمیسن!
یانیمیزدا بورجونون اوستو آچیلدیغیندان اوستاد
دفتری بیرآز قیزاریب-بوزاردی:
- بورجومو دوستلاریمین یانیندا دیله گتیردیگین
یاخشی دئییلدیر ها اوستاد!! نه ایسه، بورجوم نئچهدیر دئ وئریم. آنجاق دئ گؤروم
حسابینی فارسی چؤرودوم یوخسا تورکو؟
اوستاد فرهیختهنین دوداغینین بوجاغینا اوفاجیق بیر گولوش قاچدی:
- دوزونو ایستهسز من تورکونو یاخشی بیلمیرم، فارسی
حسابلاساز یاخشی اولار.
اوستاد دفتری باشینی بیرآزجیق اگیب «اولسون!
فارسی حسابلاریق»-دئیه سایماغا باشلادی:
- اوستاد! بئش کیلو قند آپارمیشام کیلوسو اوتوز
بئش مین تومندن ائلهیر یوز یئتمیش بئش مین تومن؛ ائلهدیر؟
اوستاد فرهیخته نیسیه دفترینی قاباغینا آچاراق
باشی و دیلی ایله تصدیقلهدی:
- ائلهدیر.
- بیر چللک یاغ آپارمیشام ائلهیر دؤرد یوز مین
تومن؛ ائلهدیر؟
- ائلهدیر.
- بیر پاکت چای آپارمیشام ائلهیر یوز اللی مین
تومن؛ ائلهدیر؟
- ائلهدیر.
- بیر تای هیند دویوسو آپارمیشام ائلهیر آلتییوز
مین تومن؛ ائلهدیر؟
- ائلهدیر.
- اوچ کیلو دا نوخود آپارمیشام کیلوسو یئتمیش
مین تومندن ائلهیر ایکییوز اون مین تومن؛ ائلهدیر؟
- ائلهدیر.
- ایندی بونلاری بیر یئره ییغساق نئچه ائلهر؟
اوستاد فرهیخته چؤرتکهنین گؤتوروب شاققاشاق
چئویردیکدن سونرا دئدی:
- ائلهیر بیر میلیون بئش یوز اوتوز بئش مین
تومن.
اوستاد دفتری فیلسوفجاسینا باشینی ترپتیب دئدی:
- ایندی سن او دخیلدن دؤرد یوز آلتمیش بئش مین
تومن منه وئر حسابیمیز سرراست ایکی میلیون تومن ائلهییب بیز پاک اولاق!
بو حسابدان اوستاد فرهیخته کیمی بیز ده بتر چاشیردیق. اوستاد فرهیخته قیزغین- قیزغین
قیشقیردی:
- اولان بو نه حسابیدیر؟! هله بیر شئی ده بیز
بورجلو اولدوق؟!
اوستاد دفتری گوله- گوله:
- نه حسابی اولاجاق، فارسی حساب! – دئدییب سؤزلرینه
آیدینلیق گتیردی:
- تورکلر مین ایل ایراندا حاکیم اولدوقلاری
سیرادا، فارس خالقینا اولمایان قالمایان خیدمتلر ائلهدیلر. اونلاری اؤنملی وظیفهلرده
چالیشدیردیلار؛ دیللرینی شرقدن غربه قدر یاییدیلار. دیللرینده یوزلرجه کیتاب یازدیلار،
فارس شاعیرلرینی دربارلاریندا باریندیردیلار و ...
آنجاق سونوندا نه اولدو؟ گئچن یوز ایلده فارسلار
حاکیمیته گلدیکده نه ائلهدیلر؟ بوتون بو گؤرولن ایشلره باخمایاراق تورکلری بیر
چوخ دا بورجلو چیخارتدیلار. تورک دیلینی قاداغان ائتدیلر، تورک یئر آدلارینی دگیشدیردیلر،
تورک میلتینی چئشیدلی سیخینتیلار معروض قویدولار....
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شوونیزمین فایداسی
دوکتور جئری
دونن گئنه اوستاد دفتری حیرصلنمیشدی. یومروغونو ماسایا تاپدایاراق قیشقیریردی:
- ائوین ییخیلیسن شوونیزم، قاپین باغلانسین پان ایرانیزیم!.. اولان! من یئددی آیدیر نوهمه سیجللی آلا بیلنمیرم. دئییرلر: سئچدیگین آد بیزیم دفتریمیزده یوخدور؛ یا گرک بو دفتردن آد سئچهسن یا دا گئدیب غلامعلیدن نامه گتیرهسن. گئدیرم غلامعلینین یانینا دئییر: بو آد تورکودور اولماز دئییرم آخی نییه اولماز؟ جاواب وئرمیر چیگینلرینی سیلکهلهییر. دئییرم: آخی بوکی شوونیزمین اؤزودور؛ نئجه اولا بیلر، بیر فارس اوشاغینا "باران" آدی سئچه بیلر آنجاق بیر تورک اوشاغینا "یاغیش" آدی قویا بیلمز؟ مگر اولا بیلر عئینی سؤز، سنین دیلینده موثبت آنلام داشیسین منیم دیلیمده منفی؟!!
اوستاد دفترینین سؤزلری بورایا چاتدیقدا، کئفلی ایسکندر یئرینده دیکلندی:
- اوستاد! بو سؤزلر ندیر دانیشیرسیز؟ نئجه یعنی اولا بیلمز بیر سؤز فارس دیلینده موثبت آنلام داشیسین تورک دیلینده منفی؟ اولار، یاخشی دا اولار!
کئفلی ایسکندرین سؤزلریندن چاش-باش اولدوق. او هر زامان شوونیزمه قارشی چیخمیشدی. ایندی بللی دئییلدی بیلهسینه نه اولموشدو ؟ اسکندر ماتدیم-ماتدیم باخدیغمیزی گؤرنجه سؤزلرینه آیدینلیق گتیردی:
- باخین یولداشلار آللاهدان گیزلین دئییل سیزدن نه گیزلین؛ ایسلامی حؤکومتیمیزین مأمورلاری دفعهلرجه جیبیمده چاخیر توتوب، آپاریب یانیما شاللاق وورموشلار. آللاه غلامعلیدن راضی اولسون "چاخیر"-ین آدی " مایع ضدعفونی کننده" قویاندان یانیم شاللاق گؤرمهییب، هله اوستهلیک تشویق ده اولموشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
باشقا یول
دوکتور جئری
ایندییهدک
اوستاد دفترینی بئله اؤفکهلی گؤرمهمیشدیم. باغیر-باغیر باغیریردی:
- دوخسان نئچه ایلدیر کیملیگیمیزی دانیرسیز..
وارلیغیمیزی دانیرسیز.. آدیمیزی، دیلیمیزی، تاریخیمیزی دانیرسیز.. اعتراض ائلهینلره قارا
یاخیب سیرادان چیخاردیرسیز..آرتیق پیچاق سوموگوموزه دایانیب.. آییریلماقدان باشقا
بیزه آیری یول قالماییب...
اوستاد فرهیخته بیر بوجاغا قیسیلمیشدی. بدنی تیر-تیر تیترهییردی...
اوستاد
فرهیخته، فارسی دیلی و ادبیاتی موعلیمیدیر. اصلیتی تهرانلیدیر آنجاق بیزیم شهرده
قالدیغیندان تورکجهنی سینیق-سالخاق اولاراق دانیشا بیلر. نئچه ایل بوندان قاباق
اونونلا شهرین ادبی درنگینده تانیش اولدوق. اؤلکهنین رسمی دیلی کیمی، اؤزونو بیزه
تحمیل ائدهرک دوستوموز اولدو. او، یاخشی آدامدیر تکی بیر عیبی وار: ایراندا هرنهیی
فارس گؤرور!
گئچن
هفته یولداشلاری قوناق چاغیرمیشدیم. دئییب، گولوب، دانیشیردیق؛ هردن ده چئشیدلی قونولارا
گؤره فیکیر آلیش-وئریشی ائدیردیک. اوستاد دفتری ایله اوستاد فرهیخته بیر قیراغا چکیلیب
هر واختکی کیمی دارتیشیردیلار. گؤزومون اوجو ایله اونلارا باخدیم. اوستاد دفتری بتر بارماغینی
سیلکهلهییردی. بیرآز نیگران اولدوم. نیگرانچیلیغیم یئرسیز دئییلدی بیردن اوستاد
دفتری باغیر-باغیر باغیرماغا باشلادی...
***
اوستاد دفتری ایله اوستاد فرهیختهنی باریشدیرماق ایستهییردیم.آخشام ائل باغیندا قرار قویموشدوم. اوستاد دفتری هله گلمهمیشدی.
بیرآز اوستاد فرهیختهنی دانلادیم:
- أشی ال چکین بو سؤزلریزدن... فارس..فارس..فارس!
سیز بوتون ایرانی فارس گؤرورسوز! بئله ده ایش اولا بیلر؟ ایراندا تورک وار..عرب
وار..بلوچ وار..
اوستاد دفتری باشی ایله سؤزلریمی دوغرولادی.
پئشمانلیق گؤزلریندن اوخونوردو. نسه دئمک ایستهییردیم اوستاد دفتری تاپلیب گلدی.
اوستاد فرهیخته آیاغا قالخیب اوستاد دفترینی قوجاقلایاراق دئدی:
- آه.. آذری برادریم منی عفو ائله...
اوستاد دفتری دارتینیب اؤزونو اوستاد فرهیختهنین
قوللارینین آراسیندان چیخارداراق منه اؤفکهلندی:
- گؤردون!..ایندی گرهک حتماً بونلاردان آیریلاق!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سن ده آدینی دگیشمیسن؟!
دوکتور جئری
مشه خوجا وئردی تهرانا یئتیشنده قاش قارالماقدا ایدی. ترمینالین قاباغینداکی تاکسیلارین بیرینه مینیب اوغلونون آدرسینی وئردی. آلتی آی اولاردی اوغلونون ایشینی تهرانا وئرمیشدیلر. یاریم ساعات ایچینده، ماشین هوندور بیر بینانین قارشیسیندا دایاندی. مشه خوجاوئردی تاکسیچینین کرایهسینی اؤدهییب ایچری گئچمک ایستهینده گؤزتچیسی قاباغینی کسدی:
- با کی کارین دارین عمو؟
مشه خوجا وئردی گولومسهدی:
- اوغلوم تایمازگیله قوناق گلمیشم.
گؤزتچی قاشلارینی چاتدی:
- ما اینجا تایماز نداریم!
مشه خوجاوئردی اؤزونو ایتیرن کیمی اولدو. جیبیندن آدرسی چیخاردیب گؤزتچییه گؤسترمک ایستهدیکده اوغلو تایماز بینادان ائشیگه چیخدی. فور-فوسو بوس-بوتون دگیشمیشدی. مشهخوجاوئردینین اورگی یئرینه گلدی. نسه دئمک ایستهینده، اوغلو گؤزتچییه سسلندی:
- آغا مراد کارگرمونه بزار بیاد تو!!
مشدی خوجا وئردی ایچری گئچیب قولونو اوغلونون بوینونا سالیب اؤپمک ایستهدیگینده اوغلو تئز الینی اوزادیب پیچیلدادی:
-دده! برهنی سویا وئرمهدین کی؟!
مشه خوجا وئردی چاشیردی:
- اوغول! نه سویو؟! نه برهسی؟!
اوغلو یاواشجا فیسیلدادی:
- بورادا هامی منی کامبیز آدی ایله تانییر، کیمسه بیلمیر من تورکم!
مشه خوجاوئردی تومدو، نسه دئمهدی. آسانسور یئددینجی قاتدا دایاندی. دینمز-سؤیلهمز گئچیب بیر قاپینین قاباغیندا دوردولار. تایماز قاپینی تیققیلداتدی.
- کیه؟- دئیه ایچریدن سس گلدی.
- کتی جون بابام اومده- دئیه تایماز یانیت وئردی.
قاپی آچیلدی؛ مشه خوجاوئردی چتینلیکله گلینی- گولنیسهنی تانییا بیلدی.
ائرتهسی گونو، مشه خوجاوئردی ترمینالدا وار-گل ائدیردی. اوچه بیلیت آلمیشدی. ساعات هله ایکی ایدی. ترمینالین رستورانینا گئچیب همی دینجلهیب، همی ده ناهار یئمک ایستهدی.
- ناهارا نمنه وار؟- دئیه سوروشدو.
رستورانچی میزیلدادی:
- فقط آبگوشت داریم.
مشه خوجاوئردی مجبورجا آبگوشت سیفاریش وئردی. عؤمرونده آبگوشت یئمهمیشدی. میزین باشیندا اگلشدیکده شیفاریش قاباغینا دوزولدو.
مشه خوجاوئردی کؤنولسوزجه چؤلمگین قاپاغینی آچاندا برک هویوخدو. یومروغونو میزین اوستونه تاپداییب قیشقیردی:
- اده بئ غیرت شوربا، سن ده گلیب بوردا آدینی دگیشمیسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
خیردا پول
دوکتور جئری
ائشیتدیک؛ قلئیچی مورتوض موقاویمتی ایقتیصاد سیاستلری دوغرولتوسوندا چالیشماغا باشلاییب. بئلهکی آروادی خویلو خانیمین ائوده پیشیردیگی آیران آشیلاری، آپاریب شهرین ائل باغیندا ساتاراق یاخشی گلیر الده ائدیر. همی آش ایچک، همی ده قلئیچی مورتوضون یئنی ایشینی تبریکلهیک دئیه، اوستاد دفتری ایله ائل باغینا یوللاندیق. اوزاقدان قلئیچی مورتوضو گؤردوک. قاباغیناداکی قازانی مالاغا ایله قاریشدیرا-قاریشدیرا اوخویوردو:
- بیرفارسا، ایکی فارسا، اوچ فارسا، دؤرد فارسا، بئش فارسا اون بئش فارسا...
بیزی گؤردوکده سسینی خیپ کسدی. اوستاد دفتری اؤفکهلندی:
- اشی یوز کره سنه دئمهمیشم اؤزگه قؤوملره توخونما؟! فارسا یئرینه دئیه بیلمزسن شئونیسته؟!
قلئیچی مورتوض چاش-باش اولدو:
- اوستاد سن ندن دانیشیرسان؟ مملکندین خیردا پولونون آدینی فارسا قویوبلار..
قلئیچینین سؤزونو کسدیم:
- فارسا یوخ پارسه!
قلئیچی باشی ایله سؤزومو دوغرولادی:
- هه ائله او سن دئین. منیم دیلیم چؤنمور اونو دئییم. ایندیدن تمرین ائلهییرم نئجه تلفوظ ائلهییم. هرنه اولسا منیم اساس آل-وئریم خیردا پوللا اولاجاق!
اوستاد دفتری ائتدیگی یانلیش قضاوتدن پئشمانلیق دویوب باشینی آشاغی سالاراق نسه دئمهدی.
آشیمیزی ایچیب آییریلماق ایستهینده سوروشدوم:
- مورتوض بگ نئچه ائلهدی؟
گولش قاباقلا جاواب وئردی:
- قابیلی یوخدور؛ ائلهدی ییرمی فارسا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
تئهران نئجه توریستی شهر اولدو؟
دوکتور جئری
دایی اوغلو، عم اوغلو، خال اوغلو، بیبی اوغلولاریمین آردینجا باجاناغیم-مورتوضدا نئچه آیدیر ایشسیزلیک اوزوندن، عاییلهسی ایله بیرگه تئهرانا کؤچوب. کئچن هفته ائل گونو غوربت ائلده یوخلایاق دئیه تئهرانا گئتدیک. مورتوض شهرین اسکی محلهلرینین بیرینده ایکی قاتلی کیچیک بیر ائو توتموشدو. اوست قاتدا اگلهشیر آلت قاتیدا دوکان ائلهییب یئر-یئمیش ساتیردی. بیزی گؤرجک اورکدن سئویندیلر. ایکینجی قاتا قالخدیغیمیزدا مورتوض اوزونو آتاسینا توتدو:
- دده!.. سن دوکاندا اول؛ ایندی من گلیرم!
بالدیزیم چایلاری قاباغیمیزا دوزونجه مورتوضا دئدیم:
- بیز اوتورموش؛ سن تئز چایینی ایچ گئت دوکانا، کابلایی فارسی بیلمیر، موشتریلری یولا سالا بیلمز.
مورتوض قیس-قیس گولدو:
- بابا نه فارسی؟!..بورادا هامی تورکدور؛ قاپی-قونشو تورک، باققال تورک، قصاب تورک، شیرنیچی تورک، قهوهچی تورک، چؤرکچی تورک، تاکسیچی تورک.. حتی پولیس، بلدیه، مدرسه کیمی دؤولت یئرلرینین ایشچیلری ده تورکدورلر!
بو صؤحبتلرده ایدیک مورتوضون آتاسی آشاغیدان سسلندی:
- مورتوض..مورتوض...
باجاناغیم باشینی پنجرهدن ائشیگه چیخارتدی:
- نه اولوب دده؟!!
- گل گؤر بو توریست نه ایستهییر؟.. من دیلینی بیلمیرم...
مورتوض آشاغی ائندی. دالیجا منده تلهسیک آشاغی ائندیم. من ایندییهدک یاخیندان توریست گؤرمهمیشدیم.
توریست فارس ایدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سیاسی طوطی قوشو
دوکتور جئری
بیر گون فارس دیلی قورومونون باشقانی قوشچو دوکانینا گئدیب بیر طوطی قوشو ساتین آلماق ایستهیر. دوکانچی قفس ایچینده بیر قوشو گؤستهرهرک دئیر:
- باشقانیم! الیمده تکجه بو طوطی قالیبدیر فقط دئمهلییم بو قوش بیرآز سیاسی دانیشیر، ایستهسهنیز بونو وئریرم؟
باشقان، "عئیبی یوخدور، ائله بیزده سیاسی آدام ساییلیریق!" دئیه طوطینی آلیب ائوینه آپارار. ائرتهسی گونو باشقان طوطینی قوشچویا قایتاریب دئیر:
- بونو نه قوشدور منه ساتیبسیز؟ بو قوش سیاسی دئییل ده پانتورکیستدیر! هر ائوه دؤندوگومده منه دئییر: خوش گلدین شئونیست!! من بو سؤزلره دؤزه بیلمهرم، تئز اول منیم پولومو گئری وئر...
دوکانچی پولو خرجلهدیگیندن طوطینی قایتارماق ایستهمز. بو اوزدن دئیر:
- باشقانیم! من بو قوشو تربیه ائلهرم! لطفا سیز صاباح گلین قوشو آپارین.
باشقان گئدندن سونرا، قوشچو بیر بالاجا باتوم گتیریب طوطی قوشونا گؤستهرهرک دئیر:
- باشقان ائوه گلنده نه دئیهجکسن؟
- خوش گلدین شئونیست!-دئیر طوطی.
دوکانچی اؤفکهلهنیب باتومی طوطینین یانینا سوخاراق یئنه سوروشار:
- باشقان ائوه گلنده نه دئیهجکسن؟
طوطی جیغیلدایا- جیغیلدایا یئنه:
- خوش گلدین شئونیست دئیهجگم- دئیر.
ایشکنجه اوچ-دؤرد کره تکرار اولونجا طوطی دایانا بیلمهییب:
- خوش گلدین باشقان دئیهجگم – دئیه جانینی قورتارار.
ائرتهسی گون باشقان گلینجه، دوکانچی قوشون تربیه اولدوغونو سؤیلر. باشقان بونو دئنهمک ایستهیهرک طوطیدن سوروشار:
- من ائوه گلنده نه دئیهجکسن؟
- خوش گلدین باشقان دئیهجگم- دئیر طوطی.
- یانیمدا ایرج افشار اولسا نه دئیهجکسن؟
- خوش گلدین باشقان!..خوش گلدین ایرج! دئیه جگم.
- یانیمدا ایرج افشار،بیرده احمد کسروی اولسا نه دئیهجکسن؟
- خوش گلدین باشقان!..خوش گلدین ایرج!..خوش گلدین احمد!.. دئیهجگم.
- یانیمدا ایرج افشار،احمد کسروی، محمدعلی فروغی، عنایت اله رضا و.. اولسا نه دئیهجکسن؟!
طوطی بیرآز سوسدوقدان سونرا دوکانچییا دؤنوب دئیر:
- گئت باتومی گتیر!.. بو آلچاق گئرچکدن شئونیست!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
حداد عادیلین تبریز سفری
دوکتور جئری
آذربایجان میللتینین کولتورل سورونلارینی بیلدیرمک آماجی ایله، بایرام تعطیللرینده فارس دیلی قورومونون باشقانی اوستاد حداد عادیل تبریزه قوناق چاغیریلمیشدی. اوستادی ائتکیلهییب آنادیلی- تورکجهدن یازیب-اوخوما قاداغاسینی قالدیرماق اوچون قوجامان سهند داغینین کؤکسونده، بیر آغاجلیقدان اوخونا بیلهجک حرفلرله قورآن کریمدن بیر آیه یازدیریلمیشدی:
یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ خَبیرٌ
سونوندا، اوستاد حداد عادیل آذربایجانین گؤزل-گؤیچک گؤرونتولرینی سئیر ائده-ائده پرشیا ماشینی ایله تبریزین آلا قاپیسیدان ایچری گیردی. قاباقجادان قیرمیزی خالچا سالینیب خالق اللریندهکی بایراقلاری یئلهیهرک دؤزومسوزلوکله گؤزلهمکده ایدی. اوستاد ماشیندان ائندیکده ایکی بالاجا قیز رسمی و غئیری رسمی دیلینده خوش گلدین دئدیلر. سونرا زورنا-قاوال چالینیب اوستاد شهر باشچیلارینین قاباغیندان سان گئچدی. قارشیلاما تؤرهنی بیتجک اوستاد شهرین یئددی اولدوزلو پارس هوْتئلینه گؤتورولدو. هوْتئلده اوستادی ایلک قارشیلایانلار موخبیرلر اولدولار. ایلک سورغو "سسسیز تبریز" قزئتی وریندن سوروشولدو:
- اوستاد! تبریزه گلنده، داغین اوزهرینده یازیلمیش قورآن آیهسینه گؤره فیکرینیزی بیلدیره بیلرسینیزمی؟
حداد عادیل گؤزلوگونون اوستوندن موخبیرین گؤزلرینه دیک باخا-باخا دئدی:
- من داغ-ماغ گؤرمهدیم!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قاشینما
دوکتور جئری
دونن اوستاد مانقورتزاده مطبه گلمیشدی. رنگ-روفو ساپ-ساری اولموشدو:
- دوکتور! دادیما چات اؤلدوم!- دئیه زاریلدادی.
اوتوراجاق بویور ائتدیکدن سونرا سوروشدوم:
- دئ گؤروم نهیین دیر اوستاد؟!
ساپ-ساری رنگی قیزارماغا باشلادی. باشینی آشاغی سالاراق:
- یانیم قاشانیر دوکتور! – دئییب آرتیردی:
- دوکتور! قاشیرام قانیم چیخیر، قاشامیرام جانیم چیخیر!
- نه واختدان قاشینتی توتوبسان؟
- چوخداندیر دوکتور! آنجاق سون واختلاردا قاشینتیم دؤزولمز اولوب!...
- قاشینتیز سورکلی(مداوم) دیر یوخسا آرالیقلی؟!
- یوخ دوکتور.. مداویم دئییل هردن توتور، هردن بواخیر؟!
- یاخشی بئله ایسه دئ گؤروم قاشینتیز نه زامان توتور، نه زامان بوراخیر؟
اوستاد مانقورتزاده باشینی قووزادی:
- دوکتور!!
"زبان رسمی" آدی گلنده خوش-خوش اولورام " آنادیلی" آدی گلنده قاشانیرام!
"پارس" آدی گلنده خوش-خوش اولورام " تورک" آدی گلنده قاشانیرام!
"آذری" آدی گلنده خوش-خوش اولورام " تورکی" آدی گلنده قاشانیرام!
"خلیج همیشگی" آدی گلنده خوش-خوش اولورام " اورمو گؤلو" آدی گلنده قاشانیرام!
"محمود افشارلار" آدی گلنده خوش-خوش اولورام " جاواد هئیتلر" آدی گلنده قاشانیرام!
"ارمنستان" آدی گلنده خوش-خوش اولورام " آذربایجان" آدی گلنده قاشانیرام!
"کوروش، داریوش" آدی گلنده خوش-خوش ....
سؤزونو کسدیم:
- گئچین تخته، موعاینه ائدیم- دئدیم.
اوزو قویلو تختین اوستونه اوزاندی. باش بارماغیمله تومانینی آشاغی چکیب اوتوراغینا چیراغ سالدیم:
- اوستاد!! اوتوراغیزین باشینا نه ایش گتیریبسیز؟!!
یئریندن داشلاندی؛ نیگران-نیگران اوزومه باخدی:
- یعنی دئییرسیز، ایش ایشدن گئچیب دوکتور!.. هئچ بیر ایش گؤرمک اولماز؟
اوزونتو ایله دئدیم:
- بیرآزجیق تئز گلسهیدیز، یاغ- یاخی ایله سیزی درمان ائده بیلردیم آنجاق ایندی گرهک بیر فوق تخصص دوکتورا موراجیعه ائدهسیز...
- سوراغیزدا یاخشی بیر دوکتور وارمی، منی اونون یانینا گؤندهرهسیز؟!
باشیملا "هه" دئیهرک میزین چکمهسیندن بیر ویزیت کارتی چیخاردیب بیلهسینه اوزاتدیم. اوستاد مانقورتزاده تشکور دولو باخیشلاری ایله کارتی آلیب اوخدو:
- پروفئسور دوکتور ساری قولو خان
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بیزیم دلی خانا...
دوکتور جئری
موفتّیش دلیخانادان گؤروش ائتمکده ایدی. بیرینجی اوتاغا گئچدیلر. بیر دلی ماسانین دالیندا اوتورب نسه یازماقدا ایدی.
- بونون نهیی دیر؟-دئیه موفتّیش سوروشدو.
دلیخانین باشقانی گولومسوندو:
- قوربان بو اؤزونو احمد کسروی سانیر؛ آذری دیلی نظریهسینین اوستونده ایشلهییر، یازیر- یازیر سونرا جیریب تؤکور یئره؛ یئنه تزهدن باشلاییر یازماغا...
ایکینجی اوتاغا گئچدیلر. بیر دلی اوتاقدا وار-گل ائدهرک ویر-ویر تؤکوردو:
- رایانه، زایانه، خایانه، پازانه، چایانه، وایانه، یارانه، هایانه، لایانه....
موفتّیش یئنه سوروشدو:
- بونون نهیی دیر؟!
دلی خانانین باشقانی یئنه گولومسوندو:
- قوربان بو دا اؤزونو "فرهنگستان زبان فارسی" قورومونون رئیسی سانیر، گون چیخاندان گون باتانادک یورولمادان سؤزوجوک دوزلدیر.
اوچونجو اوتاغا گئچدیلر. دلیلرین بیری تاواندان آسلمیش پنکهدن یاپیشیب فیرلاناراق، "تا..تا..تا..تاتا..تاتاتا..تات" دئیه آفتومات(مسلسل) سسی چیخاردیردی.
موفتّیش شاشیردی:
- بونون نهیی دیر؟!
دلی خانین باشقانی یئنه گولومسوندو:
- قوربان، بو اؤزونو اؤلکه قورجوسو ساناراق فارس دیلینین دوشمنلرینی قورشونلاییر.
موفتّیش ال-آیاغا دوشدو:
- تئز اولون بونو یئندیرین آشاغی.. ایندی دوشوب قول-قیچی سینار..
گولوش دلیخانا باشقانینین دوداغیندان قاچدی. الینی قووزایب وار گوجو ایله موفتّیشین قولاغینین دیبینی قیزیشدیردی:
- آخماغین بیری آخماق!!.. ایستهییرسن پانتورکیستلر ایرانی پارام-پارچا ائلهیهلر؟...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
او دونیادا بو دونیایا تای دیر
دوکتور جئری
"تئهران ملهمی" یازیسیندا اوخودوق:
وای زنگینه اؤزومو اوستاد دفترینین ائوینه چاتدیردیغمیدا اوستاد اؤلوم یاتاغیندا، ساییر-باییر ائلهمکدهایدی.
ایندیسه اولایین قالانی:
ائشیکدن آمبولانس سسی گلیردی...
سئوینجک:
- ائله بیل آمبولانس گلدی- دئیه آشاغییا ائندیم. قاپینی آچینجا اورژانس مأمورلاری یوخاری چیخیب اوستادی آمبولانسا داشیدیلار...
بیز خستهخانا یئتیشنده، اوستادا شوک وئریردیلر اوستاد ایسه یاریم مئتیر گؤیه سیچراییردی!
خانیم دفتری گؤزلرینین یاشینی ساخلایا بیلمیردی. سوسقون- سوسقون آغلاییردی. دوکتور آی-سی- یو اوتاغیندان چیخینجا قاباغینا قاچدیم:
- دوکتور!..نئجه اولدو؟!..
گولومسه دی:
- چوخ شوکور..قضانی سوْودو...
تلهسیک خانیم دفترینین یانینا قوشدوم:
- خانیم دفتری..خانیم دفتری! اوستادین حالی یاخشیدیر.
دوداقلاری قاچدی، اللرینی-یاشینی گؤیه قالدیریب نهسه دئدی.
***
آی-سی-یونون قاباغینداکی اوتوراجاقدا اگلشمیشدیک. خانیم دفتریدن،
- اوستاد نییه بیردن- بیره بو حالا دوشدو؟- دئیه سوروشدوم .
- آخشام اوستاد فرهیخته بیزه قوناق گلمیشدی..
- هانسی اوستاد فرهیخته؟!..فارس بئیین فرهیخته؟!!
خانیم دفتری باشی ایله، "هن" دئیهرک سوردوردو:
- تورک میللت وکیللرینین آنایاسانین اون بئشینجی مادهسینین ایجرا اولونماسی حاققیندا جومهور باشقانینا یازدیقلاری دیلکچهدن سؤز دوشونده، اوستاد فرهیخته بو ائیلهمی بؤیوک بیر خیانت سایاراق ایمضا آتلانلاری اردوغانین جاسوسلاری آدلاندیردی.
- بو سؤزلره اوستاد دفترینین تپکیسی نه اولدو؟!
-اوستاد دفتری ده قان باشینا آتلانیب قیزغین-قیزغین،"ائی آللاه! نییه بیزی اؤلدورموسن بو شئوینیستلرین، مانقورتلارین الیندن قورتولاق؟!" دئیه قیشقیردی؛ اوستاد فرهیخته ده کوسوب گئتدی. یاریم ساعات سونرا اوستاد گؤردویون حالا دوشموشدو.
اوزونتو ایله باشیمی توولاییب دئدیم:
- اوستادین دوعاسی نه تئز موستجاب اولموش، کئشکه اؤلوم یئرینه تانریدان اون بئشینجی مادهنین ایجرا اولوماسینی دیلهیردی!!
***
ائرتهسی گون، اوستاد دفترینین گؤروشونه گئتدیم. رنگ-روفو یئرینه گلمیشدی. آلیندان اؤپوب الینی سیخدیم. گولومسهدی:
- دوکتور!.. آللاه اوستاد فرهیختهنین قاپیسینی باغلاسین!.. او دونیایا گئتدیم ده قاییتدیم!..
ساتاشدیم:
- هله او دونیادا نه وار نه یوخ؟!
گولدو:
- هئچ!.. او دونیادا ائله بو دونیایا تایدیر!
شاشیردیم:
- نئجه؟..نئجه؟!..او دونیادا بو دونیایا تای دیر؟!!..
اوستاد دفتر باشی ایله سورغومو دوغرولاردی:
- هوشوم باشیمدان چیخیب باییلاندا، گؤردوم اؤلموشم، قبیر ائوینه یاتمیشمام. گئجهنین بیر واختی تاققا-قاق ایله قبیرین آیاق اوجو آچیلیب ایکی آداما بنزهمز ایچرییه سوخولدولار. قورخودان اؤزومو ییغیشدیردیم. نکیر ایله مونکر ایدیلر ائله بیل. سالامسیز-کالامسیز بیری دئدی:
- من ربک..
او بیری ایسه :
- من نبیک..
ائله ساندیم اؤزلرینی تانتیدیریرلار دئدیم:
- من ده اوستاد دفتری!
سؤزومدن بیرینجیسی آجیقلانیب دئدی:
- بَیّم بیلمیرسن بو دونیانین رسمی دیلی عربجهدیر نییه تورکجه دانیشرسان کافیر!!
سونرا یولداشینا ایشاره ائلهدی، آتدیلار منی تپیگین آلتینا.
علاجیم کسیلمیشدی یالوارماغا باشلادیم:
- آغالار!!.. منی باغیشلایین. من آنلامامیشام اؤلوم آرزوسو ائلهمیشم! اصلن من پئشمانام اؤلموشم. ایجازه وئرین گئدیم عربی اؤیرهنیم سونرا خیدمتیزه گلیم!!.. سیزی بالالاریزین جانی وورمایین!.. ائی وای اؤلدوم وورمایین!!..
ملکلر قاققاناق چکیب سؤزلریمه گؤلهرک داها بتر تپیکلمگه باشلادیلار. تپیکلرین ضربیندن بیردن اؤزومه گلیب اؤزومو خستهخانادا گؤردوم....
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دوکتور جئری نین تهران ملهمی نه بیر جواب!
تبریز ملهمی !
بیر هفته اونجه دن، تورک شیناس عابباس ائلچین له- شیخ آغامیز آخوند امیرحوسین (بهبود) مورادی یه خبر وئریلمیشدی، پایتخت ده اولان فارس دیلی قورومو باشقانی ،مجلیسیمیزده تورک دیللی اولان دئپوتادلاریمیز(ماده اون بشه گوره ایمضا ائدنلر) اوچون، هم بیر محللی معاینه همده بیر محللی تحقیقات ائیلمک ، اولکه میزه گلمه لری لازیم دوشوب. بیردن خبر وئریلدی: بش دیقه چکمه میش قوناقلاریمیز دئدییمیزآدرسه یئتیشه جک.
او زامان گلیب چاتدی، ماشیندان قوناقلار دوشوب چوخ گوزل قارشیلاندیلار، اوپوشوب -گوروشندن سونرا، گئچیب ایستراحت ائتدیلر.
صاباحی بویوک بیر مجلیس قورولموشدی. مجلیسیمیزین آشاغی باشدان -یوخاری باشاجان بویوک آداملار ،جراحی دوکتور-ایقتیصادجی-زاوودچی-داواناخاناچی-کوره چی لر بیر طرفده ، یازیچیلار- شاعرلر -نوحه خانلار-سیره چی-دسته چی لرده بیر طرفدن ،جابه جا -ردیفله اؤز یئرلرینده اوتوروب گوزلری –اوزلری پایتخت دن گلن فارس دیلی قورومو باشقانینا زیلله یب –باخیردیلار. هردن بیری قوناقیله اوز-اوزه یاسلاشاندا ،قوناق بیر گولومسوله نیب ،مجلیسده اوتوران شخص، الین سینه یه آپاریب، یئریندن بیر قاریش دوروب، اؤز ایراده تین بیلدیریردی.
ایلک آخوندوموز ، دانیشماقا باشلادی :خداوند مهربان و رحیم ، بر ما خیر و برکت زیاد بخشیده است. پس برای پروردیگار نماز بگزارید و قربانی کنید، محققا دشمن تو مقطوع النسل است .آخوند امیر حوسین(بهبود) مورادی دوشمنی دیله گتیرنده، بیر ناراحات حالتده ،عابباس ائلچینه باخدی، سیره چیلردن بیری اوجا سسله بیر صلوات چونده رین،دئمکده.... دوشن آخیر هاوا مجلیسدن بیرده عابباس ائلچینین اوستوندن، گوتورلندی.
سونرا شهرلریمیزدن بیر نئچه گوزل بویوک آداملاردان، فارس دیلیمیزین فلسفه سیندن نییه اونو اوخویوروق؟ افسانه وی قهرمانلاریندان چوخلی دانیشیق آپاریلدی. آخیردا کندلرین بیریندن بیر قوجا کدخدایا نوبت یئتیشدی. تریاکی بوغلارینا بیرده قارا رنگ قویان باشینین توکلرینه ال چکیب، دانیشماقا باشلادی: مهمان ما خوش آمدند! به عرض ملوکانه موبارک می رسانم، در ادامه کار شما ما هم در دهکدهای خود خدماتی به انجام رساندیم. نام پیش از هزار دهکده- شهر-منظقه- کوه -رودخانه ترکی را عوض کردیم اسم فارسی گذاشتیم .نمونه آنرا می آورم !سییاری را سیه رود، یام را پیام، آراز را ارس، کمچی را کیامک، علمدار گرگر را هادیشهر، ......قراردادیم. بونلاری دییه نده فارس دیلی قورومو باشقانی آلما یئییردی، بیر قاچ پیچاقیله قوپاردیب، الیله اوزادیب گوله- گوله اونا طرف اوزادیب،دئدی: بییا جان دلم ،بفرما حق شماست، بفرما بخور! کدخدانین ایکی الی سینه ده ،قاچا- قاچا قاچیب، تیکه آلمانی اوندان آلیب، ائله اونون یانیندا یئدی!
عابباس ائلچین سوزی اله آلاندا قوناقی چوخ یاغلادی، اورتا سوزونده بئله دئییردی: .....مهمان گرامی ما همگی از شما جنابعالی انتیظار داریم به درخواست ما که تدریس زبان ترکی در مدارس است توجه نمایید. ائله بو سوزی دییه نده فارس دیلی قورومو باشقانی یئرینده بیر قرنشدی، ائله بیل عقرب شالوارینا گیرمیشدی، آخوند امیرحوسین مورادی نین ناراحاتچیلیقی چوخالمیشدی، اوتوران قوناقلارین هامی سی ولولییه
دوشموشدولر،خیلاصه عابباس ائلچین سوزون چوخ عذابلا قوتاردی..... .
سوز ایندی قوناقینیدی، قوناق دیله گلدی: به نام خدا، من خیلی مفتخرم که امروز اینجا در قلب تپنده مملکت عزیزمان هستم از روحانی مجلس از بزرگان به خصوص کدخدای دهستان مربوطه سپاسگزارم از کدخدا می خواهم بیشتر تلاش کنند. کدخدا یئریندن دوردی، بیر گوزل اییلیب- دوزلدی .قوناق دیله گلدی خواهیش دارم ازت، آخر جلسه یک روگرفت(فتوکپی!) از آن لیست برام بدهید. کدخدا الین گوزونون اوستونه قویدی. قوناق آخیر سوزلرینده یدی: .....آخر سر باید در جواب امثال عباس ائلچین ها باید به گویم: ما نمی توانیم به عقب برگردیم، نمی توانیم ترمز این ماشین را بکشیم ،برای اینکه دو سه نفر اجنبی پرست به امیالشان برسند، من در اینجا می گویم به جرس قاطع در این عمل خود می مانیم !به کوری چشم دشمنان این مرز بوم .هامی صلوات چونده ریب ، قوناق دوراندا آیاقا هاهی قوناقلار آیاقا دوردولار. هره بیر یولیله اؤزون قوناقا یاخینلادیردی، بیری جیبیندن خودکار چیخاردیب هدییه ائیله ماقیله ،بیری گوروشماقیله اؤز ایراده تین بولوندوروردی. کدخدا یاخینلاشیب جیبیندن بیر قیش امرودی چیخاردیب ،وئردی .خیلاصه قاپییاجان خوداحافیظ لشمه لر ایدامه سی واریدی.
اون دیقه دن سونرا بیر آخوند امیر حوسین مورادی بیر عابباس ائلچین بیرده قوناق قالمیشدی. قوناق قاش قاباغین ساللاماقیله معلومودی عابباس ائلچیندن ناراحاتدی، ایسته میر گئجه نی قالسین ،آمما بو طرفدن ده گئجه دن خیلک گئتمیشدی ،دیله گلدی: یه جایی هست استراحتی کنیم اما با این اوضاع احوال، تنهایی می ترسم ،یک نفر هست که با من در اینجا بخوابد؟ تالارین نگهبانی کئفلی ایسگندر جوابیندا، دئدی: قوربان من اینجا هستم باهم می خوابیم .
گئجه یاری سی بیر- ایکی پیشیک ائشیکده بوغوشوردولار. قاناق یوخودان آییلیب، چوخ هاراسان کئفلی ایسگندری اویادیب، دئدی: برادر مثل اینکه در بیرون عملییات خرابکارانه است!؟ کئفلی ایسگندر یوخودان آییلدی، بیر قولاق آسیب ،سونرا دئدی: عملییات خرابکارانه هست اما به ما ربطی ندارد! اما اگر می ترسی؟ بیا پیش من بخواب. قوناق ائله بو سوزی ایسگندردن ائشیتدی، تز اؤزون وئردی اونون یانینا،کئفلی ایسگندر یئرینین ایچینده بیر گوزلرین آچیب قوناقا باخدی، ائله اوجورسونا یوخی باسدی .
چونکی گئچن جلسه نین هاواسینا یوخلامیشدی ،یوخودا گوردی بیر یولدا گئدیر، ایسته یر بیر یئرده ایشله سین. بیردن بیر دگیرماندان بونو سسله دیلر، سسه ساری گئدیب- دانیشاندان سونرا اونلارا باشلایب ایشله دی .بوغدالاری دگیرماندان گتیریب خاورماشینینا وورودولار، بیردن بیر پاسیبان سوت چالدی کی:اوغرولاری قویمایین، دگیرمانی بوشاتدیلار. هره بیر طرفده گیزلندی، اودا قاچیب دگیرمانین ایچه ریسینده گیزلندی.
اوردا بیر قوجا کیشی ایشله ییردی، اون بش باجادان اون توکولوردی، بیریندن چوخ- بیریندن آز- آخیرداکیندان چوخ آز اون گلیردی. قوجادان خبر آلدی: بونلار ندیر؟ باجادان توکولور؟ قوجا ،دئدی: ائولادیم، بونلار هر اینسانین روزوسودی، باخ او چوخ توکولن باجا هامییا، خیدمت ائیلییه ن جلیل ممدقلی زاده نیندی، اوندان سونراسی نیما یوشیج ، او بیرسی جواهر نعل نهرو، او بیرسی ده شکسپییریندی، سانییا- سانییا گلیب یئتیشدی یاپ او آخیرداکی باجییا، هردن بیر توزاناق گلیب یرتیقدان دوشوردی! اوردا قوجا دایانیب، باشین آشاغا سالدی. کئفلی ایسگندر سوروشدی: بو بس؟ قوجا ،دئدی: او یرتیق سیزین قوناقیزین روزی یرتیقی دی! کئفلی ایسگندر چوخ تاسف ائیله دی، ناراحاند حالدا ،دئدی: یوخ، بو دوز ایش دئییل ،ایندی او یرتیقی من بیر آز گئنیشله ده رم! بارماغین اوزادیب ایسته دی یرتیقی بیر آز گئنیشلتسین، اوندا بیر هاوار سسی بونو یوخودان آییدیب گوردی کی: وای آتاوین ائویله! قوناقین شالواری آشاغی، بارماغی قوناغین دالیدا آیری یئرینده !
عابباس ائلچینده قاپینی آچیب، آیاق اوسته ،هاراسان- هاراسان اونلارا، باخماقدا !!
محمد علی برزگر(گرگرلی آراز)
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
فارس دیلی قورومونون باشقانی اؤلدورولدو
دوکتور جئری
گوروپ-گوروب سسی بیرآن کسیلمیردی. تلهسیک قاچیب قاپینی آچدیم . اوستاد دفتری ایدی. ایچرییه سوخولوب قاپینی باغلادی:
- دوکتور! منی دولاندیر بالالارین باشینا...منی بیر یئرده گیزلت!!
چاش-باش قالدیم:
- اوستاد!..نه اولوب؟!...نه ایش گؤروبسن؟!..نییه گیزلهدیم؟!!
اوستاد دفتری تؤوشویه- تؤوشویه سیزیلدادی:
- فارس دیلی قورومونون باشقانینی اؤلدودوم!
قورخودان گئری چکیلدیم:
- نمنه؟!..نمنه؟! فارس دیلی قورومونون باشقانینی اؤلدوردون مو؟!.. سیزکی مدنی- اویغار بیر اینسانسیز. نئجه بو ایشی گؤره بیلدینیز؟!..
آیاقلاری اسمگه باشلادی، یئره چومبلدی:
- خیاباندا باشقان ایله قارشی قارشییا گلدیم. تانیشلیق وئردیکدن سونرا بیلهسینه دئدیم، " سیزین ایستهیینیزه قارشین، بیز، بو ایل تبریز بیلم یوردوندا آنا دیلیمیز تورکجهنی اوخوماغا باشلامیشیق؛ اینشاالله گلن ایل یا اوبیری ایل مدرسهلرده ده دیلیمیزی اوخویاجاغیق" دئدیم. منیم بو سؤزلریمه باشقان باشلادی گولمگه..
اوستاد دفترینین سؤزلرینی کسدیم:
- حتمن سیزده باشقانین گولمگیندن آجیقلانیب پیچاغی سوخدونوز قارنینا؟!!
یازیق-یازیق باشینی تؤولادی:
- یوخ!.. باشقان گولوب، گولوب، یئره ییخیلدی، گولمکدن اؤلدو!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یاد مدرسه
دوکتور جئری
باشیم آغاریب یاشیم گئچسهده، هر ایل پاییز یاخینلاشدیقدا، بلیرسیز بیر سیخینتی ایچیمه، اورگیمه دولور. گئجهلری قارا باسیب کابوس گؤرورم. مدرسهیه گئتمه کابوسو! گئنه آنام الیمدن یاپیشیر یاد دیللی، یاد مدرسهده منی یالقیز بوراخیر. هویوخورام، قورخورام... موعللیم فارسی کیتابینین قیراغی ایله باشیما تاققیلداداراق،" سن هاچان آب-ی اؤیرهنهجکسن اوغلان؟!" دئییر. آغلاییرام؛ آغلاماغیمین سسیندن اویانیرام...
فارس دیلی قورومون باشقانی بیر کره دئمیشدی: ایراندا یاشایان بوتون ائللر فارس دیلینی ایستک، سئوگیلری اوزوندن اوخویوب اؤیرنیرلر!! بو اؤلکهده هامی فارس دیللینی سئوگی- ایستک اؤزوندن اؤیرنسهلرده، بو دیلده اؤلمز اثرلر یارادسالاردا، اعتراف ائتمهلییم؛ من بو دیلی سئوگی- ایستک اوزوندن یوخ سیلله- تپیک زورونا اؤیرنمیشم!
یاشیم یئددییه چاتاندا، آتام چالیشماق اوچون غوربت ائله گئتمهلی اولدو. یولا سالدیغیمیزدا آتام باشیمی تومارالایاق:
- اوغلوم! آرتیق یئددی یاشا دولوبسان، بو ایل مدرسهیه گئدهجکسن! گئت اوخودا آدام اول!- دئدی.
آتام بو سؤزلری دئینده من بیلمیردیم؛ آدام اولماق اوچون گرهک "سو"-یا "آب"دئیهسن، "چؤرهگ"-ه "نان"!
آتامین قیواناراق سؤیلهدیگینه گؤره، اونون آلتی کیلاس ساوادی وار ایدی؛ اودا قدیم ساواد! بو ساواد ایله او همیشه چولونو سودان چیخاردا بیلمیشدی!
پاییزین ایلک گونو آنام الیمدن یاپیشیب منی یاد دیللی، یاد مدرسهده یالقیز بوراخدی. هویوخموشدوم، قورخموشدوم.. دینیب دانیشمیردیم...
بئش- اون گون جیزما- قارا ائتدیکدن سونرا، بیر گون موعللیم فارسی کیتابیندا شورولدایان سویو بیزه گؤستریب دئدی:
- اوشاقلار بو " آب" دیر!
هامیمیز بیربیریمیزین اوزونه باخدیق؛ بو کی "سو" ایدی!
ایکی هفته سونرا، موعللیم منی سیاه تخته باشینا چاغیردی. تختهده " آب" یازمیشدی. منه دئدی: "هوججوله". هوججولهیه بیلمهدیم. اؤزو هوججولهدی:
- آاااا...........ب ب ب... آااا... ب ب ب...
سونرا سوروشدو:
- ایندی ایکیسی بیرلیکده نه اولار؟!
دئدیم:
- سووو...
موعللیم آجیقلی- آجیقلی فارسی کیتابینین قیراغی ایله باشیما تاققیلداداراق،" سن هاچان آب-ی اؤیرهنهجکسن اوغلان؟!"-دئدی. آغلادیم؛ آغلادیم... اؤزومه گلدیکده گؤردوم شالواریما ایشهمیشم. آیاغیمین آلتی گؤللنمیشدی. اوشاقلار گولوردولر...
اوزگون- ازگین ائوه یئتیشنده، آنامی قوجاقلاییب هؤنکور- هؤنکور آغلایاراق دئدیم:
- آنا.. من داها مدرسهیه گئدمهیهجگم!..
آنام اولانلاری آنلایالی بوینومو قوجاقلاییب اوزومدن اؤپه- اؤپه دئدی:
- نه تئز آتان سؤزلرینی اونوتدون!.. آتان سنه دئمهدی؛ گئت اوخو آدام اول؟!.. مدرسهده آدامی دؤیرلر، سؤیرلر... سن ائله بیلیرسن آتان آلتی کیلاسی نئجه اوخویوب؟! سن بیلمیرسن مدرسه گئتمهسن، آتان غوربتدن قاییداندا منی ده چاپار سنی ده؟!!.. دئمز؛ آلتی کیلاسلی ددهنین اوغلو نییه ساوادسیز قالیب؟!...
آتامین آلتی کیلاس ساوادی آغزیمی اگدی، قراریمدان واز گئچدیم. او زامان بیلسهیدیم آتام آلتی ایل، تکجه "اوّل" کیلاسی اوخویوب آیاغیمی یاد مدرسهیه قویمازدیم!
آنام یوشدوغومو گؤرونجه سوروشدو:
- گول بالام صاباح مدرسهیه گئدهجکسن؟
گؤزلریمین یاشینی سیله- سیله گولومسهدیم:
- هه..آنا گئدهجگم آنجاق سندن بیر ایستگیم وار!
- نه ایستگی گول بالام؟!
- صاباح مدرسهیه گئدنده منی موشامبا تومان ائلهیهسن!!
آنامین شاشیردیغین گؤرونجه آرتیردیم:
- "آب" درسینی اوخویاندا آلتیما ایشهدیم، صاباح "نان" درسینی اوخویاجاغیق قورخورام اوندا اؤزومو باتیریم!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بالاخانیمدان سوروش!!
دوکتور جئری
اوستاد دفتری دئیینمه توتموشدو. کیمسهیه ماجال وئرمهدن ویر-ویر تؤکوردو:
- نییه اؤلکه بودجهسینین چوخونو مرکز اؤزونه گؤتورور؟... نییه ایش یئرلرمیزین چوخو فارسستاندادیر؟...نییه تلویزیون کاناللاریمیزین، یوزه دوخسان دوققوزو رسمی دیلین خدمتیندهدیر؟... نییه مدرسهلریمیزده تکجه فارس میللتینینین دیلی اوخونور؟.. نییه معدنلریمیز آذربایجاندان داشینیر؟...نییه بئیین- بیلکلریمیز تئهرانا کؤچورلر؟...نییه یوکسک ماعاشلار رئیسلر اوچوندور؟..نییه ...
نییهلری کسمهسه ایدیم اوستاد دفترینین سورغولاری بیتمهیهجکدی:
- دایان...دایان اوستاد!.. نییهلرینین جاوابینی بیلمک ایستهییرسن؟!
باشی ایله "هه" دئدی.
- گئت بالاخانیمدان سوروش!!
اوستاد دفتری آغیز- دوداغینی اگیشدیردی:
- بالا خانیم داها کیمدیر؟!!
- بالا خانیم قونشوموزدور؛ شیخ آغانین آروادی دیر..!!
هامی شاشقین-شاشقین منه باخینجا سوردوردوم:
- بیزیم بیر نردیوانمیز وار ایدی، یئری قاپینین دالی ایدی! قونشولاردان کیمسهیه نردیوان گرهک اولاندا گلیب آپارار، ایشینی گؤرندن سونرا گتیریب گئنه قاپینین دالینا قویاردی. سیراغا گون پاییز هیسی تؤکمکده ایدیک. نردیوان گرهک اولدو. قاپینین دالیندا دئییلدی!.. آرواد آغادان سوروشدوم:
- نردیوان هانی؟
چگینلرینی سیلکهلهییب:
- خبریم یوخدو!.. بیرآیدان چوخدور قاپینین دالیندا دئییل!- دئدی.
- گئت گؤر قونشولارین هانکیسی آپاریب گتیرمهییب؟!
یاریم ساعات سونرا الی بوش قاییتدی:
- قونشولارین هئچ بیرینده دئییلدی!
آجیقلاندیم:
- اولمایا بو میراتا قالمیش قاناد چیخاردیب اوچوب گئدیب گؤیلره؟!!..
بو آرادا اوغلوم جیرتدان قاپیدان گیردی ایچری.
- اده نردویواندان خبری یوخدور؟!
- بالاخانیم آپاریب!!
بالاخانیمگیلین ائولری دال کوچهدیر. آرواد آغایا باخدیم. اوزونو چئویردی اویانا. دال کوچهیه گئتمهمیشدی.
- جیرتدان بالام! تئز گئت نردویوانی آل گتیر، پول وئرهجگم دوندورما آلاسان هاااا...
بویون قاچیردی:
- گئدنمهرم... شیخ آغادان قورخورام!!
توز- تورپاق ایچینده اؤوزوم بالاخانیم گیله یولللاندیم. قاپیلاری یاریم آچیق ایدی. نردیوان قاپینین دالیندا ایدی!..زنگی چالدیم. ایچریدن بالاخانیم سسلندی:
- کیمسن؟!
قاپینی آرالادیم:
- حاجی خانیم منم!..گلمیشم نردیوانی آپارام.
بالاخانیم یاشماغینی آغیزینا چکیب دئدی:
- عیبی یوخدور آپار آنجاق ایشینی گؤرندن سونرا تئز گتیر قوی یئرینه!
گولمهگیم توتدو:
- حاجی خانیم! ائله بیل نردیوان بیزیمکی دیر هاااا...
بالاخانیم قاشلارینی چاتدی:
- سیزینکی اولسون دا... بیزه سیزدن چوخ لازیم اولور!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر